Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zaryspatofizjologiikomórki
13
Metaplazjajestodwracalnązmianąjednegotypudojrzałychkomórek
nabłonkowychlubmezenchymalnychwinnytypdojrzałychkomórek.
Gdydochodzidodziałanianiekorzystnegoczynnika,wówczaskomórki
adaptująsiędonowychwarunkówpoprzezzmianęwinnytypkomórek,
którelepiejtolerujądziałanieniekorzystnegoczynnika.
Gdykomórkautracizdolnośćadaptacyjną,wówczasdochodzidouszko-
dzeniakomórki.Napewnymetapiejestonoodwracalne,wtedykomórka
możeprzywrócićswójstanrównowagiiponowniespełniaćswojefunkcje
worganizmie.Jeślijednakdziałającynakomórkębodziecjestszkodliwy
,
ajegodziałanienasilone,prowadzitodouszkodzenianieodwracalnego,co
wkonsekwencjiwywołujeśmierćkomórki.
Czynniki,któreprowadządouszkodzeniakomórki,sąróżnorodne,np.
defektpojedynczegogenu,któryodpowiadazawystąpieniewadymeta-
bolicznej.Czynnikiwywołująceuszkodzeniekomórkimożnapodzielićna
kilkagrup:
•czynnikichemiczne,
•czynnikizakaźneifizyczne,
•reakcjeimmunologiczne,
•defektygenetyczne,
•zaburzeniaodżywiania,
•starzeniesię,
•hipoksja(niedotlenienie).
Odpowiedźkomórkinauszkodzeniezależyodrodzajuuszkodzenia,cza-
sutrwaniainasileniabodźca,askutkidziałaniabodźcazależąodrodzaju,
stanu,zdolnościdoadaptacjiigenetycznieuwarunkowanychwłaściwości
uszkodzonejkomórki.Należypamiętać,żepodczasuszkodzeniakomórki
zmianyfunkcjonalnezwyklepoprzedzająmorfologiczne.
I.2.2.Głównewzorceśmiercikomórkowej
Warunkiemistnieniaifunkcjonowaniaorganizmówwielokomórkowych
jestutrzymanieprecyzyjnejkontroliliczbykomórek,któresąaktywne
biologicznie.Zapewnionejesttodziękirównowadzemiędzyczterema
procesami:podziałem,różnicowaniem,dojrzewaniemiśmierciąkomór-
ki.Zjawiska,któreprowadządośmiercikomórki,należądonajistotniej-
szychprocesówwrozwojuorganizmów,gdyżpozwalająnazachowanie
homeostazyieliminacjękomóreknieprawidłowych.Śmierćkomórekmoże
zachodzićzapośrednictwemdwóchmechanizmów:biernegoprocesune-
krozyiprogramowanegoprocesuapoptozyiautofagii.Poszczególneszlaki
śmierciwystępująbardzoczęstojednocześnieisątrudnedorozróżnienia.
Uruchamiająsięwróżnychprzedziałachczasowychimogąprzebiegaćnie-
zależnielubwzajemniesięuzupełniać.Najlepiejpoznanąpostaciąpro-