Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Patofizjologiaogólna
zdrowejkomórki.Organizmymusząsięrozmnażać,cowiążesięzdużym
nakłademenergii.Utrataenergiijestprzyczynąuszkodzeńkomórki,co
przyczyniasiędoinicjowaniaprocesustarzeniasię.
Starzeniesięreplikacyjne,zgodnieztelomerowąteoriąstarzeniasię,
toproceswynikającyzestopniowegoskracaniatelomerówumiejscowio-
nychnakońcachchromosomów.Zjawiskotomożeuleczahamowaniu
dziękiaktywnościrybonukleoproteinytelomerazy
,coprowadzidopo-
wstaniannieśmiertelnych”komóreknowotworowych.Pokażdympodziale
telomeryulegająstopniowemuskracaniu,którezachodzinaskutekutra-
tysekwencjinukleotydówpowtarzającychsięwtelomerach(TTAGGG).
Większośćdojrzałychkomóreksomatycznychmaniewystarczającąilość
enzymutelomerazy
,acosięztymwiążebrakmożliwościsyntezydenovo
powtórzeńtelomerowychiprzyłączaniaichdokońcówchromosomów.
Istniejąpoglądy
,żeskrócenietelomerówwykraczającepozaokreśloną
krytycznąwartośćprowadzidouszkodzeniaDNAitymsamymaktywu-
jepunktkontrolnyregulowanyprzezbiałkop53orazzatrzymaniecyklu
komórkowego.Drugirodzajstarzeniasięnazywanyjestnprzedwczesnym”
lubnprzyśpieszonym”,spotykasięrównieżokreślenienstarzeniesięindu-
kowanestresem”.Wywołanejestprzezwieleczynników,np.nieodpowied-
niewarunkiprowadzeniakulturkomórkowychczyteżchemioterapeutyki,
izachodziniezależnieodskracaniasięsekwencjitelomerowych.Istnieją
poglądy
,żenprzedwczesnestarzeniesię”,podobniejakapoptoza,stano-
wiprogramowanymechanizmobronnykomórekzdrowych,uruchamiany
wodpowiedzinadziałanieczynnikówindukującychpowstawaniemutacji.
Istniejąznaczneróżnicepomiędzystarzeniemnreplikacyjnym”anprzy-
śpieszonym”,leczobatypymającharakterystycznecechyfenotypowe,np.
spłaszczeniekomórki,zwiększeniejejrozmiarów,podwyższonąaktywność
β-galaktozydazy
.Podsumowująctelomerowąteorięstarzeniasię,można
powiedzieć,żeimstarszekomórki,tymkrótszetelomery
.Myszypozba-
wionetelomerazywykazująprzedwczesnestarzeniesię,alejednocześnie
normalnemyszyniewykazująskracaniatelomerówiniedługowieczne.
Krótkietelomerysprzyjająotyłościiopornościnainsulinę,stresskraca
telomery
,telomerybardziejpodatnenauszkodzeniaoksydacyjneniż
pozostałefragmentychromosomów.Skracanietelomerówmożebyćobja-
wem,anieprzyczynąstarzeniasięuludzi.
TeoriamutacjigenowychiosłabionejnaprawyDNAzgodniez
teorią,zwiekiemobserwujesięnagromadzeniemutacji,któremogąprowa-
dzićdozmianfunkcjibiałek,obniżasięrównieżwydajnośćnaprawyDNA,
coprowadzidoakumulacjimutacji.Istniejekorelacjamiędzydługością
życiagatunkuasprawnościąsystemównaprawyDNA.Większośćchorób,
którecharakteryzująsięprzyśpieszonymstarzeniemsię,spowodowanajest
mutacjamiwgenachzwiązanychznaprawąDNA,ochronątelomerówczy
teżcałegoDNA.
Teoriaakumulacjiodpadówwkomórcegłosi,żenagromadzenieżół-
tobrązowegobarwnikalipofuscynywrazzwiekiemjestefektemobni-