Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
ROZDZIAŁ1
Komórki:podstawowejednostkiżycia
wnowychkombinacjachwkolejnympokoleniu,byponowniezostaćpodż
danetestowizdolnościdoprzeżyciaireprodukcji.
Teprostezasadyzmianygenetycznejiselekcji,stosowanewielokrotnie
wmiliardachpokoleńkomórek,podstawąewolucji,czyliprocesu,
wktórymżyjącegatunkistopniowomodyfikowaneiprzystosowywane
doichśrodowiskanacorazbardziejwyrafinowanesposoby.Koncepcja
ewolucjioferujezaskakującą,leczprzekonującąodpowiedźnapytaż
nie,dlaczegopodstawowecechydzisiejszychkomórektakdosiebie
podobne:wszystkieoneodziedziczyłysweinstrukcjegenetyczneodtej
samej,wspólnejdlawszystkich,prakomórki.Szacujesię,żeistniałaona
między3,5a3,8miliardalattemu,iprzyjmujesię,żezawierałaprototyp
uniwersalnejmaszyneriicałegodzisiejszegożycianaZiemi.Potomkowie
owejprakomórkipoprzezbardzodługiprocesmutacjiiselekcjinaturalnej
stopnioworozeszlisię,byzapełnićkażdedostępnesiedliskonaZiemiorgaż
nizmami,którewykorzystująpotencjałmaszyneriiżycianawydawałoby
sięnieskończonąmnogośćsposobów.
Genydostarczająinstrukcjioformie,funkcji
orazzachowaniukomórekiorganizmów
Genomkomórki,czylipełnasekwencjanukleotydówwDNAorganizmu,
wyposażakomórkęwprogramgenetyczny,któryinstruujeją,jakmasię
zachować.Wkomórkachzarodkówroślinizwierzątgenomkierujewzrosż
temirozwojemdorosłegoorganizmu,któryzawierasetkiróżnychtypów
komórek.Wobrębieposzczególnejroślinyczyzwierzęciakomórkitemogą
byćniezwyklezróżnicowane,coomówimyszczegółowowrozdziale20.
Komórkitłuszczowe,komórkiskóry,komórkikościczykomórkinerwowe
wydająsięcałkowiciedosiebieniepodobne.Ajednakwszystkietezróż-
nicowanetypykomórekpowstająwtrakcierozwojuzarodkowegozjednej
zapłodnionejkomórkijajowejizawierająidentycznekopieDNAdanego
gatunku.Ichzróżnicowanecharakterystykiefektemodmiennych
sposobówwykorzystaniainstrukcjigenetycznychprzezposzczególne
komórki.Wróżnychkomórkachulegająekspresjiodmiennegeny,cooznaż
cza,żewykorzystująonegenydowytworzeniapewnych,anieinnych
RNAibiałek,wzależnościodichstanuwewnętrznegoorazodbodźż
ców,jakieoneiichprzodkowieodebralizeswojegootoczeniagłównie
sygnałówodinnychkomórekorganizmu.
DNAzatemniejestswoistąlistązakupów,któraokreśla,jakiecząsteczki
musiwytworzyćkażdakomórka,akomórkaniejestprostymzbiorowisż
kiemwszystkichpozycjinatejliście.Każdakomórkamożewykonywać
całebogactwozadańbiologicznych,wzależnościodjejotoczeniaihistorii,
czyniąctoprzezselektywneużywanieinformacjizakodowanejwjejDNA
dokierowaniaswymiaktywnościami.Wdalszejczęściksiążkiprzyjrzymy
sięszczegółowo,jakDNAdefiniujezarównolistęczęścikomórki,jak
izasady,któreokreślają,kiedyigdzieteczęścinależywytworzyć.
KOMÓRKIPODMIKROSKOPEM
Współcześniemamydostępdowielupotężnychtechnologiiwspomagaż
jącychodkrywaniereguł,którekierująstrukturąiaktywnościąkomórki.
Wokresienarodzinbiologiikomórkiniebyłojednaktakichnowoczesż
nychnarzędzi.Pierwsibiolodzykomórkizaczynaliodobserwacjitkaż
nekikomórek,przechodzącdoichrozbijanialubrozkrajania,byujrzeć
ichzawartość.To,cozobaczyli,byłodlanichniezmierniezaskakujące
zestawmaleńkichobiektów,którychzwiązekzwłaściwościamiżywej
materiiwydawałsięnieprzeniknionątajemnicą.Niemniejtentypbadania
wzrokowegobyłpierwszymkrokiemdozrozumieniatkanekikomórek
idodziśpozostałniezbędnywbadaniachbiologiikomórki.