Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
ROZDZIAŁ1
Komórki:podstawowejednostkiżycia
(A)
(B)
50um
PYTANIE1.3
Rozpocząłeśambitnyprojekt
badawczy:stworzyćżyciewpro-
bówce.Gotujeszwkolbiebogatą
mieszaninęekstraktudrożdżowego
iaminokwasówzodrobinąsoli
nieorganicznych,októrychwia-
domo,żesąniezbędnedożycia.
Zapieczętowujeszkolbęidajeszjej
ostygnąć.Pokilkumiesiącachpłyn
jestczystyiniemawnimżadnych
oznakżycia.Przyjacielsugeruje,
żebłędembyłowykluczeniepowiet-
rza,gdyżwiększośćznanegonam
życiawymagatlenu.Powtarzasz
zatemdoświadczenie,pozosta-
wiająctymrazemkolbęotwartą.
Kutwojejwielkiejradości,płynstaje
sięmętnyjużpokilkudniach,apod
mikroskopemwidziszpięknemałe
komórki,którerosnąisiędzielą.
Czytodoświadczenieudowadnia,
żeudałocisięwytworzyćnową
formężycia?Wjakisposóbmógłbyś
takprzeprojektowaćdoświadczenie,
byumożliwićdostęppowietrza
dokolby,arównocześniewyelimino-
waćmożliwość,żewyjaśnieniemwyni-
kówjestzanieczyszczeniezawartości
kolbymikroorganizmamizpowie-
trza(zanimprzygotujeszostateczną
odpowiedź,przyjrzyjsięklasycznym
doświadczeniomLudwikaPasteura)?
Rys.1.5.Nowekomórkitworząsięprzezwzrostipodziałwcześniejistniejących
komórek.(A)W1880rokuEdwardStrasburgernarysowałdzielącąsiężywąkomórkę
roślinną(komórkawłoskazkwiatutrzykrotki–Tradescantia),którąobserwował
przez2,5godziny.WewnętrzukomórkimożnaujrzećDNA(kolorczarny)ulegający
kondensacjidochromosomów,którenastępniesąrozdzielanedodwóchkomórek
potomnych1.(B)Porównywalnakomórkaroślinnasfotografowanaprzyużyciu
współczesnegomikroskopuświetlnego(B:zP.K.Hepler,J.CellBiol.100:1363–1368,
1985,zazgodąRockefellerUniversityPress)
powiązanezpytaniamiowarunkipanującewprzeszłości.Byzrozumieć,
dlaczegowspółczesnekomórkiiorganizmyzachowująsiętak,anieinaż
czej,musimyzrozumiećcałąichhistorięsięgającąmglistychpoczątków
pierwszychkomóreknaZiemi.Kluczowywgląd,któryuczyniłtęhistorię
zrozumiałą,zawdzięczamyKarolowiDarwinowi.Jegoteoriaewolucji,opubż
likowanaw1859roku,wyjaśnia,wjakisposóbprzypadkowazmienność
iselekcjanaturalnadoprowadziłydozróżnicowaniaorganizmówmających
wspólnepochodzenie.Wpołączeniuzteoriąkomórkowąteoriaewolucji
kierujenaskumyśleniuocałymżyciu,odjegopoczątkówdodniadzisiejż
szego,jakoojednymogromnymdrzewiegenealogicznymposzczególnych
komórek.Choćtaksiążkajestprzedewszystkimotym,jakdziśfunkcjonują
komórki,motywewolucjibędziesięwniejnieustannieprzewijał.1
Mikroskopyświetlneujawniająniektóreskładnikikomórki
Gdywmikroskopieświetlnymoglądasiębardzocienkiskrawekodpoż
wiedniejtkankiroślinnejlubzwierzęcej,natychmiastrzucasięwoczyto,
żetkankatajestpodzielonanatysiącemałychkomórek.Wniektórych
przypadkachkomórkisąściśleupakowane,aniekiedyrozdzielonejedna
oddrugiejmacierzązewnątrzkomórkową–gęstąmateriązłożonączęsto
zwłókienbiałkowychzanurzonychwżeluutworzonymzdługichłańż
cuchówcukrowych.Każdakomórkamazwykle5–20umśrednicy.Jeśli
1
OczywiścieStrasburgerniewiedział,żerysujeDNA.Wtymczasie,dziękipracomMieschera,
wiedziano,żewjądrzekomórkowymwystępujenukleina–mieszaninakwasównukleinowych
ibiałek(przyp.tłum.).
