Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
musimychwilęzatrzymaćsięprzyczarownejlasceE.T.A.Hoffmana.
GeniuszHoffmana,zdajesięwpółpijany,wpółobłąkany,pół
—zapalony;—pełenobrazówsilnych,charakterystycznych,
uderzających,czasempoczwarnych;—alejegopoczwary
sązajmujące:strasząiwabią.
Wjegopowieściach,jakwpustejsalibiesiadniczejzapisanej
skrwawionemimieczami,gdzieniegdziekrwiązlanejiposypanej
kwiatami;rozlegasięszyderskiśmiechrospaczy—migajątwarze
piekielne,czarowniceimłodzieńce,czarnoksiężnicyidzieci.
Hoffmanjesttowesołyśpiewaknagrobach;tancerz,którylekką
nogąstąpapokościachipopiołachcmętarza,ztrupiągłowąwręku,
zwieńcemkwiatównaskroniach.JegosuknianosiłatyArlekina
iresztkiżałoby;jegowieniecsplatamirt,cyprys,różaibławatek,dąb
ipokrzywa.Śmiechjegorozlegasiędługoponaszejduszy—jakwir
kręcisięwniejdługo,podpalagłowęiotaczanasnachwilęurokiem
fantastyczności.Lubiemypozostaćwkolezakreślonemjego
czarodziejskąlaską,otoczeniurojeniami,przelatując
znajsprzeczniejszychuczućdodrugich,ipochwyceniniejakopędem
wyobrażeń,płyniempóty,pókinastawodaniesie.TakimjestHoffman,
aleniezawsze.HistoryaKotaMurra,Graczit.p.niesątak
fantastyczne,jakSalwador,RosaiCzłowiekPiaszczany.(L’Homme
auSable).
NieśmiemynicmówićoJaniePawleRychterze,którytakmocno
ująłsięjęzykainarodowościniemieckiej,wktóregodziełachskaczemy
zniebanaziemię,ztronuwkałużę—zdanieonimznajdzieczytelnik,
wjednymznowszychdzienników.
SłuszniemówiąiżRychtertakjestnarodowympisarzemniemieckim,
jakAlpysąrodzinnemigóramiSzwajcar,TybrnarodowąrzekąRzymu.
Listektejniemieckiejrośliny,uszczknięty,niewydakwiatunaobcej
ziemi,uschnieizwiędnieje.GöthegoWerter,jestsławnymtypem,
typemrównienarodowym,jakdziełaRychtera.NiemieckiWertersię
zastrzelił;Francuzkizakopałbysięwjakimklasztorzezminiaturąswej
Lotcheniplecionkąjejwłosów:Angielski,jeślibynienaśladował
literalnieniemca,tobypojechałprzynajmniejdoSzwajcaryi—spaść
zjakiejskały,lubgłodemsięumorzyć;Hiszpańskiotrułbyrywala,
siebie,jąikażdegocobymustanąłnadrodze;naszWerterrozpiłbysię
zrospaczy,lubzaciągnąłbysiędowójska.
Wypadamiterazzrobićwyznaniegrzechów,iuderzywszysię
wpiersi,wymienićkogonaśladowałem;—śmiejciesię,gniewajciesię,
róbciecochcecieczytelnicy,jadonaśladowaniasięnieprzyznaję;
