Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zinicjatorówiliderówruchusamotnychojcówwPolsce53.Przezcałądekadęlatdziewięćdziesiątychwielumężczyznmającychpoczucieskrzywdzenia
wswoichsprawachrozwodowychpodchodziłododziałalnościStowarzyszeniaObronyPrawOjcazwielkimioczekiwaniami.Jednakwrazzupływem
czasuichzapałdozrzeszaniasięidziałalnościstatutowejstopniowoosłabł.Byłtorezultatsplotuokoliczności,wśródktórychistotnąrolęmogłyodegrać
takieczynniki,jak:
nieprzychylnapostawasędziówsądówrodzinnych(mocnosfeminizowanejczęścisądownictwapowszechnego),którzydziałaniastowarzyszenia
uznalizapewnegorodzajupróbępodważanianiezawisłościsędziowskiejwprowadzonychprzezsiebiesprawach,jednocześniepowszechnie
wyznającpogląd,żejedyniematkamożebyćopiekunkądziecka,itoabstrahującodtego,jakiemawkonkretnymprzypadkupredyspozycje
iumiejętnościpotrzebnedosprawowaniaopiekiiwychowania;
narastającezniechęcenieczłonkówstowarzyszenia,którzyzpowodunieskutecznościpodejmowanychdziałańprawnychwichwłasnychsprawach
tracilizaufanie,żeorganizacjapomożeimwprzezwyciężeniunewralgicznychproblemówżyciowych;
brakjakichkolwiekpozytywnychreakcjiorganówpaństwowychnapropozycjestowarzyszenia,abysukcesywniewprowadzaćwżycienowe
rozwiązaniaprawne,gwarantującelepsząochronęinteresówojcówidzieci.Zazwyczajnajczęstsząodpowiedziąnaprojektylegislacyjne
stowarzyszeniabyłowymownezaprzeczenie:„panomsięprzywidziało,niezawisłesądyczuwająnaddobremdziecka”54.
Tegorodzajuprzesłankispowodowały,żepierwszewkrajustowarzyszenieruchuojcowskiegorozpadłosięjużpokilkulatachdziałalności.Jednak
odkilkulatlokalneiregionalneorganizacjedokonująreintegracji,abywspólnieiwsposóbskoordynowanydziałaćnarzeczrównychprawobojga
rodziców.Przyszłośćpokaże,nailedziałaniaprogramoweiorganizacyjnepowstałegow2008rokuForumnaRzeczOdpowiedzialnegoOjcostwaokażą
sięskuteczne(wjednymzrozdziałówobszernieprzedstawiamdoświadczeniaruchuojcowskiegowrozpoznawaniuiprzeciwdziałaniuprzemocy
stosowanejprzezkobietywrodzinie).
1.5.Domenywystępowaniaprzemocystosowanejprzezkobiety
Różnorodneformyprzemocyużywanejprzezkobietyspotykasięwnastępującychobszarach:
wprzestępczości,wtymzwłaszczaocharakterzeagresywnym,
wkonfliktowychinterakcjachmiędzypracownikamiwichmiejscachzatrudnienia,
wrelacjachosóbpozostającychwbliskichzwiązkach.
Napoczątkurozważańnatentematkoniecznejestdokonanieistotnegozastrzeżenia.Wostatnichlatachwpodanychwyżejdomenach,zarówno
wbadaniachzagranicznych,jakikrajowych,dajesięzauważyćprocesintensyfikacjiprzejawówprzemocyzestronykobiet.Wskaźnikiinstytucjonalne
(danestatystycznepolicjiisądownictwa)informują,żemężczyźninadalutrzymująniechlubnyprymatpodwzględemintensywnościiczęstotliwości
stosowaniaprzemocy,aletesameźródłasygnalizująjednocześnie,iżwśródkobietzwiększająsięrozmiaryzjawiska.
1.5.1.Przestępczośćagresywnakobiet
AutorzycyklicznegowydawnictwaInstytutuWymiaruSprawiedliwości,pt.AtlasprzestępczościwPolsce,odnotowujązwiększającysięudziałkobiet
wdokonywaniuprzestępstw55.Pomimożeodlatmężczyźnistanowiąponad90%populacjiosóbosadzonychwzakładachkarnych,wzrosłaliczba
aresztowanychkobiet.Napoczątkudekadylatdziewięćdziesiątychna1000uwięzionychmężczyznprzypadałoich19,podczasgdyw2007rokujuż30.
Wtymsamymczasieznaczącozmieniłasięrównieżstrukturaprzestępstwpopełnionychprzezosobyodbywającekarępozbawieniawolności.
Wewspomnianym2007rokucopiątapensjonariuszkawiezieniaprzebywałatamzazabójstwo,podczasgdywzbiorowościpensjonariuszyzaledwie
copiętnastyodbywałkarępozbawieniawolnościzatoprzestępstwo.Zpowoduprzestępstwpolegającychnaużyciuprzemocy,szczególniezaczyny
przeciwkożyciuizdrowiuorazprzestępstwarozbójnicze,wzakładachkarnychznajdowałosię40%kobiet,podczasgdywśródmężczyzntensam
wskaźniksięgałniecoponad30%.
Redaktornaukowyprzywołanejpublikacji,AndrzejSiemaszko,oceniłprzedstawionedanestatystycznenastępująco:
Widaćwięc,żekobietyczęściejniżmężczyźnitrafiajądowięzieniawzwiązkuzpopełnieniemczynówagresywnych,choćiwśródnichdominującąkategorię(1/2)stanowiąprzestępstwa
przeciwkomieniu56.
Przestępczośćagresywna,niekiedyzwanarównieżgwałtownąalbodokonywanązużyciemprzemocy(ang.violentcrime,niem.
Gewaltkriminalität),godzibezpośredniolubpośredniowżycie,zdrowieinietykalnośćcielesnączłowieka.Wprzeciwieństwiedoanglosaskiegosystemu
prawakarnegopolskiniewyodrębniaprzestępstwviolentcrimespośródinnychrodzajówprzestępstw.Wefekcienagruncierodzimegoprawaniezbędne
jestzbadanie,któretypyprzestępstwmającharakteruzasadniającyzaliczenieichdoprzestępstwzużyciemprzemocy.Wtejkwestii,zarówno
wliteraturzeprawno-karnej,jakikryminologicznej,pojawiająsiędwapodejściametodologiczne.Pierwszeznichjestujęciemsensustricto(opierasię
nawęższymzakresieprzedmiotowym),adrugie–sensulargo(poleganaszerokimwskazaniudesygnatówtegorodzajuprzestępczości).
Wkrajowejliteraturzenaukowejprzyjęłosię,żewedługkoncepcjiwęższejprzestępstwamizużyciemprzemocyjestprzedewszystkimwiększość
przestępstwokreślonychwrozdzialeXIXkk,czyliczynyprzeciwkożyciuizdrowiu.Abyzaliczyćkonkretnytypktóregośztychczynów
doprzestępstwdokonywanychzużyciemprzemocy,należyuznać,żesprawcakierujeswójatakbezpośrednioprzeciwkoosobie,itowtakisposób,
iżowaagresjazagrażażyciuizdrowiualboconajmniejjejnietykalności57.Doprzestępstwdokonywanychzużyciemprzemocywznaczeniusensu
strictozaliczasięrównieżczyny,wktórychprzemocmacharakterpośredniegooddziaływanianażycie,zdrowieinietykalnośćcielesną.Wtych
sytuacjachagresjasprawcyskierowanajestbezpośrednioprzeciwkomieniuznajdującemusięwgestiiosoby.Takieinstrumentalnewykorzystanie
przemocywystępujewprzypadkachrozboju,kradzieżyrozbójniczejiwymuszeniarozbójniczego,stanowiącychprzestępstwaprzeciwkomieniu
(rozdziałXXVkk).
Zaprzestępstwazużyciemprzemocywznaczeniusensulargouważasięczterygrupyczynówokreślonychwkk:
czyny,wktórych„przemoc”występujejakoustawoweznamięprzestępstwa(art.:119,127,128,153,191,197,202,203,224,232,245,246,250,
260,264,280,281,282,289,346);
czyny,którewzespoleustawowychznamionzawierająznamię„czynnanapaść”(art.:135,136,223,345);
czyny,wktórychwśródznamionprzestępstwwystępująokreślenia:„znęcasięfizycznie”(art.:207,246,247,352)oraz„szczególneudręczenie”,
„szczególneokrucieństwo”(wkilkurodzajachprzestępstwjakookolicznośćuzasadniającaprzyjęcietypukwalifikowanego);
czyny,przedewszystkimzgrupyprzestępstwprzeciwkożyciuimieniu,którenieposiadająwymienionychwyżejznamion,alepomimotomogąbyć
popełnioneprzyużyciuprzemocywszerszymrozumieniutegopojęcia(art.:118,120,135,148,149,150,156,157,158,159,166,193).
Wliteraturzekryminologicznej,atakżewniektórychopracowaniachocharakterzeprawno-karnym,podkreślasię,żeprzedstawionewyżejszerokie
ujęcieprzestępczościagresywnejmaograniczonąwartośćpoznawczą,gdyżniekażdyzespółustawowychznamion,wktórychwystępujeznamię
„przemoc”lubpodobne,jestzawszerealizowanyprzyużyciuprzemocy58.Zdrugiejjednakstronywpiśmiennictwieakcentujesię,żepopełnianychjest
wieleprzestępstw,którenieposługująsiętymiznamionami,awswojejistocieopierająsięnawykorzystaniuprzemocy,np.zabójstwo,dzieciobójstwo,
umyślnespowodowanieuszczerbkunazdrowiulubpobicie.Wydajesięrównież,żeomawianakwestiajestjeszczebardziejzłożona,choćbyzuwagi
nato,żeniektóreczyny,zzałożeniazawierającewsobieprzemoc,naprzykładzabójstwoczyudziałwbójce,wcaleniemusząjejwykorzystywać,aby
zostałypopełnione.Dotyczytonaprzykładzabójstwa,kiedymodusoperandisprawcypoleganaotruciuofiary,alboudziałuwbójcelubpobiciu,
wktórymjedenzesprawcówniebijesię,lecz„zagrzewa”innychuczestnikówprzestępstwadowalki.
Dlategoniektórzyautorzy59sugerują,abyodnosićpojęcieprzestępstwazużyciemprzemocynietyledoabstrakcyjniesformułowanychwkodeksie
typówprzestępstw,leczdokonkretnychczynów,itowtakiejpostaci,wjakiejzostałyujawnionewrzeczywistościspołecznej.Szkopułjednakwtym,
żetakpojmowaneprzestępstwastanowiąkategorięocharakterzeempirycznym,któraniepoddajesięregułomrejestracjistatystycznej.
