Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakrojonenaogólnonarodowąskalębadaniaamerykańskiezwracająuwagę,żewrodzinach,wktórychżonadominujewprocesiepodejmowania
decyzji,amążcharakteryzujesięniskąsamoocenąlubposiadaniższystatusspołeczny(np.podwzględemwykształcenia),poziomprzemocyzestrony
kobietywyraźniesięzwiększa80.WjednymzbadańprzeprowadzonychwPolscewykazano,żeszczególniewysokaskalaprzemocywystępujewtych
rodzinach,wktórychwładzęsprawujekobieta.Dominującewrodziniekobietywykazująbowiemskłonnośćdostosowaniaprzemocy,przedewszystkim
wpostaciagresjisłownej,przekleństw,ośmieszania,anawetwypędzaniamężówzdomu81.
Wkrajowejliteraturzekryminologicznejprzedmiotemanalizbyłmiędzyinnymiwpływnarastającegopoczuciaobcościnazachowaniawzajemne
małżonków.Opisanorównieżmodelkonfliktumałżeńskiegogenerującegozdarzeniaocharakterzekryminogennym.Dużomiejscapoświęconotakże
problemowitakzwanegozamkniętegostyluporozumiewaniasięwmałżeństwieorazjegochorobowychlubprzestępczotwórczychkonsekwencjach,
zzabójstwemlubsamobójstwemwłącznie82.
Wsposóbsystemowyodniosęsiędowskazanychwyżejkwestiiwrozdziałachdotyczącychetiologiiisymptomatologiiprzemocystosowanejprzez
kobietywrodzinie,uwzględniającobszernespektrumteoriiorazbadań,którychautorzyaspirujądowyjaśnieniagenezyprzemocyrodzinie.
1.6.Celeistrukturamonografii
Niniejszaksiążkamakilkazasadniczychcelów.Należądonich:
1.Przedstawienieprzyczyn,rozmiarówicharakteruzjawiskaprzemocystosowanejprzezkobiety(kryminologicznaocenaproblematyki).
Podejmujępróbęprzeciwstawieniasięnieprawdziwemu,choćgłębokozakorzenionemu,stereotypowispołecznemu,żemężczyźnisąjedynymi
sprawcamiprzemocy,acałapopulacjakobietjestusytuowanawyłączniepostronieofiar.Wtymsensiestudiumwystępujeprzeciwkoobiegowejopinii,
którawbrewfaktom,sygnałommedialnymorazbadaniomprzedstawicieliróżnychdyscyplinnaukowychniechceinieumiedostrzec,żeprzemocjest
domeną,wktórejobiepłcieodgrywająrolezarównoagresywne,jakiobronne.
2.Opisanieformisposobówprzejawianiasięprzemocyzestronykobiet,dokonanieanalizyprofiluosobowościowegosprawczyńoraz
charakterystykiofiartejodmianyprzemocy.Jakonaturalneuzasadnienietakiegoujęciaproblemuprzedstawiamanalizęrozmiarówprzemocy
stosowanejprzezkobietywświetleoficjalnychdanychstatystycznych.Wziąłemrównieżpoduwagęrozgrywającąsięnanaszychoczachewolucję
tradycyjnychrelacjimiędzypłciamiorazzachodzącąwszybkimtempieerozjękonserwatywnegorozumieniamęskichikobiecychrólspołecznych.
Należędotychuczestnikówżyciaspołecznego,którzyzdająsobiesprawę,żewielumężczyznikobietzajętychcodziennąkrzątaninąniezdajesobie
sprawyzglobalnegocharakteruzmianzachodzącychwrelacjachpłciwewspółczesnymświecie.
Zzałożeniaopowiadamsięprzeciwkojednowymiarowemuiuproszczonemuwidzeniurzeczywistościspołecznej.Niedostrzeganiebowiemrosnącego
problemuprzemocystosowanejprzezkobietylubjegoprzemilczanieuważamzaszkodliwe.Zaprzeczaniefaktomiwynikombadańnaukspołecznych
utrudniarealizacjępostulaturównościmężczyznikobiet.Takisposóbwidzenianależyuznaćzasprzecznyzideałemświatabezprzemocyikrzywd:
zarównotych,któreagresywnimężczyźniwyrządzająkobietom,jakitych,którychagresywnekobietynieszczędząmężczyznom.Otychpierwszych
niesprawiedliwościachszerokorozmawiasię,piszeidyskutuje,natomiasttedrugie–wmoimprzekonaniu–sązepchniętenamarginesspołecznego
zainteresowania.Stojęnastanowisku,żewspółczesnanaukazgromadziłajużodpowiedniąwiedzę,abyotwarciewyjaśniaćskomplikowanąnaturęrelacji
międzypłciami.Istniejąwystarczającemożliwościspojrzenianatekwestiebezuprzedzeńiemocjonalnegozacietrzewienia.Wtejkonwencji–przy
zachowaniuobiektywizmuiszacunkudlaobupłci–dokonujękrytycznegoprzegląduteoriiopisującychprzemocstosowanąprzezkobietyoraz
rezultatówbadańnadtymzagadnieniem,przeprowadzonychwkrajuizagranicą.
3.Określeniepoziomuiwłaściwościprzemocywmałżeństwachnapodstawiewłasnychbadańterenowych.
Wtymzakresiesilnyakcentmetodologicznypołożyłemnaujawnienie–dziękibadaniomankietowym–zdarzeńświadczącychowystępowaniu
różnychformtegozjawiskawzwiązkachmałżeńskichipartnerskich.Zależałomi,abywtrakciebadańustalićprzyczynyiokolicznościtegorodzaju
przemocy,atakżedokonaćweryfikacjizałożeniapojawiającegosięwliteraturzeprzedmiotu,żekobietystosująceprzemocwmałżeństwie(związku
partnerskim)preferująjejodmianępsychicznąnadfizyczną.
Podjąłemrównieżpróbęzweryfikowaniaobserwacjiogeneracyjnympowtarzaniusiębrutalnościukobiet,którewdzieciństwiewychowywałysię
wdysfunkcjonalnychrodzinach.Przedmiotemdociekańbadawczychbyłyteżokolicznościwskazującenato,wjakimstopniuiwjakisposóbkobiety
używająprzemocyzewzględunatoczącesięsprawyrozwodowe(syndromGardnera,czylimanipulowaniepsychikądzieckaprzezuporczywe
utrudnianiemukontaktówzbyłemmałżonkiemijegorodziną).
Istotnymcelembadaństałosięustalenie,czyiwjakimstopniuagresywnepostawykobietsąubocznymnastępstwemprocesuspołecznej
emancypacji.Sprawdziłemteżzasadnośćhipotezy,żeprzemocstosowanaprzezkobietywynikazprzyjmowaniamęskichpostawirólspołecznych.
Wtymkontekścieszczególnąuwagęzwróciłemnatakieczynniki,jakwzrastającasamodzielnośćmaterialnaizawodowakobietoraztendencje
doponiżaniamężczyznwbliskichzwiązkach,wktórychżonyczypartnerkiodgrywająrolędominującą.
Wprzypadkachagresjikobietwobecosóbnajbliższychsprawdziłemfunkcjonowanietakzwanegoskrypturodzinnegoorazwpływkarcielesnych
doświadczanychprzezkobietywdzieciństwieimłodościnaichzachowaniawwiekudojrzałym.Próbowałemrównieżustalićzwiązekmiędzy
przejawamiagresywnychzachowańżon(partnerekwnieformalnychzwiązkach)aprzypadkamialkoholizmuinarkomanii.Zweryfikowałemhipotezy
badawczenatematwłaściwościwiktymologicznychmężczyzn–ofiarprzemocystosowanejprzezkobietywrodzinie.Wtymkontekściedążyłem
dookreślenia,wjakimstopniuprzejawiająsiędzisiajzdarzeniawłaściwedlasyndromubitegomęża83izespołumaltretowanegomęża84.
Książkaskładasięzczterechczęści.Pierwszaobejmujewprowadzeniedoproblematykiorazzarysowanietłaprzyczynowego,istotyirozmiarów
zjawiskaprzemocystosowanejprzezkobiety.Drugaprzedstawiasymptomatologięprzemocystosowanejprzezkobietywrodzinieijejpsychospołeczne
skutki,atakżesposóbpostrzeganiategoproblemuwdokumentachprogramowychidziałalnościruchuobrońcówprawojcówidzieci.Trzeciąstanowi
opisbadańwłasnych,dotyczącychpostaciiprzejawówprzemocyzestronykobietwmałżeństwachizwiązkachpartnerskich.Wczwartejczęści
omawiamwnioski.
Dziewięćnastępującychposobierozdziałówzawieratreściteoretyczneiopisowe,opracowanenapodstawieprzegląduinterdyscyplinarnejliteratury
naukowejnatematprzemocystosowanejprzezkobiety.Charakterszczegółowegosprawozdaniazbadańwłasnychprzeprowadzonychwlatach2010–
2012mająrozdziałydziesiątyijedenasty,któredotycząmetodologiiirezultatówsondażuankietowego.
Rozdziałpierwszyjestwprowadzeniemdoproblematyki,stanowiącprzybliżeniejejprzedmiotuizakresu.Starałemsięwyjaśnićwnimpowody,
którymikierowałemsięwwyborzetematumonografii,wskazującnaintensywnośćprocesuzacieraniasięróżnicmiędzyspołecznymirolamipłcioraz
inercyjneoddziaływaniestereotypu,żetylkomężczyznajestrzeczywistymsprawcąprzemocy.Istotnączęściątegorozdziałujestwskazaniesferżycia
społecznego,wktórychszczególnieprzejawiasięprzemocstosowanaprzezkobiety.Rozdziałkończyprezentacjacelówistrukturyniniejszegostudium.
Rozdziałdrugidotyczypojęciaidefinicjizjawiskaprzemocy.Rozpoczynajągorozważanianatematjęzykowejewolucjielementówsemantyki
terminuprzemocy.Następnieprzedstawiamfiliacjepojęcioweagresjiiprzemocy.Potem,odwołującsiędowieluprzykładów,wskazuję,jak
skomplikowanejestdefiniowanieprzemocywróżnychdziedzinachnauki,zwłaszczawsocjologii,pedagogiceipsychologii.Nakońcudokonałem
przeglądudefinicjiużywanychwjudykaturzeidoktrynieprawakarnegoorazwkryminologii.
Rozdziałtrzecipoświęconyjestetiologiizjawiskaprzemocyiomówieniujejpodstawowychrodzajów.Przedstawiamwnimpoglądymyślicieli
ifilozofów,którzyźródełprzemocyupatrująwnaturzeczłowieka,jakrównieżte,któreprzeciwstawiająsiętymstanowiskom.Następnieprezentuję
wielostronnespojrzeniewspółczesnychnaukspołecznychnagenezęorazuwarunkowaniastosowaniaprzemocy.Szerokoomawiametiologiczne
znaczeniezaburzeńwięziemocjonalnych,uczuciawrogościiwrogichdziałańludziwobecsiebiedlaróżnorodnychpostaciprzemocy.Wzakończeniu
opisujęgłównerodzajeprzemocy.
Wrozdzialeczwartymomawiamteorienaukowenatematkobietjakosprawczyńprzestępstwiaktówprzemocy.Napoczątkurozważańumieściłem
krótkiryshistorycznydotyczącysposobówinterpretowaniaprzestępstwiaktówprzemocywpoprzednichstuleciach.Następnieprzedstawiamgrupy
teoriiwyjaśniającychprzestępczośćkobietwujęciach:antropologicznym,biochemicznym,genetycznym,psychologicznym,socjologicznymoraz
wieloczynnikowym.
Rozdziałpiątystanowicharakterystykastanuwspółczesnychbadańnadrozmiarami,strukturąidynamikąprzemocystosowanejprzezkobiety
