Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
isatysfakcjonującąpozycjęwfirmie,awięcdobraiwartościcharakterystycznedlawalczącychzesobąmężczyzn.Wzwiązkuztymkobietyniemają
możliwościwyboru.Musząprzejmowaćmęskiestylezachowania,abyzpowodzeniemrywalizowaćzinnymipracownikami,osiągającstatuszgodny
zposiadanymikwalifikacjami,umiejętnościamiiaspiracjami.Wieleznich,azwłaszczate,którewykazująsięnajwyższąmotywacją,kwalifikacjami
iumiejętnościami,odnosisukcesywewspółzawodnictwiezarównozmężczyznami,jakiinnymikobietami.
Powszechnieznanajestprawidłowość,żewkażdymzespolepracowniczym,choćbynajbardziejstaranniedobranymikierowanym,prędzejczy
późniejmusidochodzićdobardziejlubmniejotwartychalbo–wręczprzeciwnie–zakamuflowanychanimozjiikonfliktówmiędzypracownikami.
Wprzypadkukobietznacznieczęściejniżwprzypadkumężczyznprzyjmująonepostaciezamaskowane,uporczyweinaogółdługotrwałe.Stwarza
towtakimzespoleszczególnąatmosferę,którejcharakterpróbujeoddaćfunkcjonującewobieguspołecznymokreślenie„kobiecepiekło”.
Zantagonizowanezinnymipracownikamifirmykobietynaogółnieprowadzą„otwartejwojny”zeswoimikonkurentami.Zazwyczajuciekająsię
doznaczniesubtelniejszychtechnikagresjipośredniej:złośliwieplotkują,chcączdyskredytowaćrywali,wyjawiająichtajemniceisekretyzżycia
prywatnego,insynuująwobecnichkompromitującewydarzenia,sabotująwukładachkoleżeńskich,ośmieszająrywalkiirywali,ironizująnaichtemat,
starająsięutrudnićimżyciedyskretnie,azarazembezpieczniedlasamychsiebie.
Wedługostatniopojawiającychsiękoncepcjibadawczychdotyczącychzachowańkobietpracującychwwolnorynkowychkorporacjachproblemstaje
sięcorazbardziejzauważalny67.Wynikaznich,żerelacjemiędzykobietamiwprzedsiębiorstwachiurzędachmieszcząsięwszerokimspektrum
sytuacji:odostentacyjnejprzyjaźniiżyczliwegokoleżeństwadoskrywanejwrogościizapiekłej,czynnejnienawiścidorywalek.
Wśród„strategii”przyjmowanychprzezkonkurującezesobąwspółpracownicewymieniasięmiędzyinnymi:dwulicowośćikunktatorstwo,
dyskredytowaniekonkurentekprzedprzełożonymi,stosowaniewobecnichostracyzmu(mobbing),systematycznepozbawianieofiarpoczuciakontroli
nadsytuacją,wytykaniebłędówwpracyiwypowiedziach,ironizowaniezestylużycia,postawyiwyglądu,tworzeniedoraźnych„sojuszy”przeciwko
ofierzeorazwpływanienajejmotywację,abyzrezygnowałazpracylubprzeniosłasięnainnestanowisko.
AmerykańskapsychologPatHeimokreśliłaogółtychantagonistycznychzabiegówpodejmowanychwfirmachprzezkobietykulturątlenku
węgla68,odnoszącetymologiętegoterminudoznanejwteoriizarządzaniakulturyorganizacyjnejprzedsiębiorstwa.Zdaniemautorkistosowana
wewskazanychsytuacjachprzemocpsychicznajestpodobnadotrudnowykrywalnegoitrującegogazu,któregodziałanieujawniasiędopierowówczas,
kiedyjestjużzapóźno.Wcześniejniktwzespolepracownikówniezdajesobiesprawyzrozmiarówniebezpieczeństwa,któretegorodzajupraktyki
pociągajązasobą(międzyinnymizaburzeniaemocjonalneinerwicowe,stanydepresyjne,zawałysercaiudarymózgu,syndromywypalenia
zawodowegoorazinnewydarzenianadzwyczajnewśródpracowników,awfirmie–naruszanieprocedurpracy,osłabieniesprawnościdziałania
zespołów,zaburzeniarelacjimiedzyprzełożonymiapodwładnymi,zjawiskamobbinguitp.)
WprzekonaniuP.Heimkobietywkorporacjach„nietylkoniewspierająinnychkobiet,aleaktywniepodważająichautorytet
iwiarygodność”69.Potwierdzajątorównieżniektórzyautorzypolscy.Wedługjednegoznichwielekobietpełniącychodpowiedzialnestanowiskawoli
współpracowaćzmężczyznami,chcącuniknąćszantażuemocjonalnegozestronywspółpracowniczek70.Ówszantażpoleganatym,żekobietyoczekują
odszefowejreakcjikobiecych:zrozumienia,empatii,wsparcia,stwarzaniawmiejscupracyatmosferypodobnejdozwiązkówrodzinnych.Kiedytaksię
niedzieje,współpracowniceczująsięzdradzoneirozpoczynająwobecprzełożonejmniejlubbardziejotwartąkontrakcję.Wobecmężczyzn
sprawującychfunkcjekierowniczepodwładneniekierujątakichoczekiwań,stądoskarżanesąostosowaniezasadypodwójnychstandardów71.
Wniektórychopracowaniachsocjologicznychakcentujesięzjawisko,żedośćczęstokobietydziałającewprzestrzenipublicznejniesązesobą
solidarne,tezaś,którerobiąkarierę,zazwyczajdystansująsięodkoleżanekpozostającychnaniższychstanowiskach72.Wobiegowychopiniach
spotykanychwśródmężczyznkobietysukcesumająmiećrównieżskłonnośćdoprzedmiotowegotraktowaniapartneróworazograniczaniarólmatek
iżonnarzeczkarieryzawodowej,traktowanejjakopriorytetisposóbpodnoszeniapoczuciawłasnejwartości73.
1.5.3.Przemockobietwbliskichzwiązkachzmężczyznami
Bliskiezwiązkiinterpersonalnenależądonajważniejszychrodzajówrelacjispołecznych.Wwieluprzypadkachbywająbowiemźródłemolbrzymiej
satysfakcjiiradościichuczestników,gdyżnadająludzkimzachowaniommoralnąwartośćiwewnętrzneuporządkowanie.Jednocześnietesamezwiązki
mogąprzyczyniaćsiędoolbrzymichtragedii,przyjmującpostaćjednychznajbardziejtraumatycznychdoświadczeń.
Doomawianejkategoriirelacjimiędzyludzkichnależązwiązkiformalne(małżeństwo,rodzina)oraznieformalne(konkubinat,związkipartnerskie).
Wtejgrupiezwiązkówpodstawoweznaczeniemająinterakcjemałżeńskieorazte,którekształtująsięwramachfunkcjonowaniarodzin.Przemoc
wmałżeństwieiwrodzinie,zwanatakżeprzemocądomową,jestfenomenemniezwyklewszechstronnieomawianymwliteraturzenaukspołecznych.
Wnajbardziejogólnymipotocznymznaczeniuprzemoctaobejmujewszelkieprzejawyzłegotraktowaniabliskichidalszychkrewnych,którzynie
sąwstanieskuteczniesięprzednimiobronić.
Przemocwrodziniewystępujewpostacikilkutypowychmodelioddziaływań.Sątoaktyprzemocywobec:
współmałżonkalubpartnera,
dziecka,
osóbwpodeszłymwiekuiniepełnosprawnych(sprawcamitegorodzajuagresjibywajązarównodorośli,jakimałoletniczłonkowierodzin).
Rzeczywistaskalawymienionychrodzajówprzemocywydajesięzaskakującowysoka.Jesttoswoistyparadoks,gdyżdotyczyosóbblisko
spokrewnionych,którełączązesobąszczególnewięziemocjonalne.Mimotorozmiaryprzemocydomowejjakozjawiskaspołecznegosąznacznie
większeniżliczbyprzestępstwzużyciemprzemocyskierowanychprzeciwkoobcymoraznasilenieaktówprzemocywystępującejwśródosób
współzatrudnionych.
Statystykipolicyjneisądowewykazują,żeprzemocwrodzinienajczęściejstosująmężowiewobecżonidzieci,atakżeobojerodzicewobecswoich
synówicórek.Wbadaniachsocjologicznychpojawiająsięjednakopiniewskazującenawzględnąsymetrięprzemocyzestronymężczyznikobiet
wrodzinie74.Stanowiskomtymprzeciwstawiająsięsocjologowieusprawiedliwiającyprzemoczestronykobietseksistowskąstrukturąspołecznąoraz
ichsamoobronąprzedmęskimopresjonowaniem75.
Wśródbadaczyzdajesięprzeważaćopinia,żewzorcezachowańopartychnaprzemocywrodzinieprzekazywanesązpokolenianapokolenie76.Jak
podająniektórepolskieźródła,około1/3małżonkówstosujewobecsiebiektórąśzpostaciprzemocyfizycznej,aliczbaosóbskazanychzaprzestępstwa
przeciwkorodziniesięgablisko1/7wszystkichwyrokówsądowych77.
Wedługprzywołanychwyżejpublikacjizagranicznychikrajowychprzemocwrodziniestosowanaprzezkobietyprzyjmujekształtprzemocy
psychicznej,fizycznej,seksualnejiekonomicznej.Dotkliwośćmaltretowaniamężaidziecibywarożna:odniskiejdozagrażającejżyciu.Zreguły
ofiarydoświadczająkilkuskumulowanychformtejprzemocy,coznaczącoutrudniaobiektywnąocenęjejdotkliwości78.
Wliteraturzeczęstopojawiasiępogląd,żenaskutekprzeobrażeńzachodzącychwżyciuspołeczeństwrozwiniętychprzemocstosowanaprzez
kobietywrodzinieupodobniasiędopostaci,którekiedyśstosowalijedyniemężczyźniwobeckobiet.Dotychodmianprzemocynależyprzemoc
seksualna.Wprzypadkukobietpolegaonanamiędzyinnyminalekceważeniuiośmieszaniumężawtrakciekontaktówseksualnych,jawnym
nawiązywaniuromansówzinnymimężczyznami,wyśmiewaniupotencjiseksualnejmężawobecosóbtrzecich,zadawaniemubólupodczasaktywności
seksualnejitp.Przemocekonomicznażonwobecmężówwyrażasięzazwyczajwutrudnianiuimkarieryzawodowej,odbieraniuzarobionychpieniędzy,
ograniczaniuwydatkównaichpotrzeby,uniemożliwianiuimpodjęcialubwykonywaniapracyzawodowej,wstosunkudodziecizaś–nazaniedbywaniu
obowiązkuutrzymywaniaichwewłaściwejkondycjisocjalnejizdrowotnej.
Niektórekobietyuwikłanesąwrodzinnąprzemocwzajemną,toznaczytaką,wktórejtrudnoustalić,ktojestagresorem,aktoofiarą,ponieważ
obojemałżonkowienaprzemienniewystępująwobutychrolach.Zarównokobiety,jakimężczyźniokazująprzemocgorącą,tojesttaką,którapojawia
sięwsposóbimpulsywny,jakowybuchgniewu,wściekłości,furiiczyfrustracji(efekttakzwanegokrótkiegospięcia).Nieobcajestimrównież
przemocchłodna,tojestdokonywanazpremedytacją,czylibezokazywaniauczućiafektówwywołanychpoprzedzającymjązdarzeniem.Jakopodłoże
przemocychłodnej,pozaczynnikamiosobowościowymi,wymieniasięautorytarnewzorceżyciarodzinnegoispołecznego79.Osprawachtychznacznie
obszerniejpiszęwrozdzialeósmym,dotyczącymsymptomatologiiprzemocystosowanejprzezkobietywrodzinie.
