Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
64
Znaki–dyskursy–media
Modele
mentalne
zamiar
ideologiczna(wewnętrzna)stronadyskursu
czynnik
indywidualny,
reguła
formalna,
kontekst
socjokulturowy
wypowiedź
kod,język
komunikacyjna(zewnętrzna)stronadyskursu
zrozumiałość
trafność
szczerość
słuszność
interakcja
reakcja
Rysunek4:Ogólnymodeldyskursu
Źródło:opracowaniewłasne.
Takskonstruowanydyskursumożliwiaporozumiewaniesięludziiregulujerelacje
międzynimi,jestwięcźródłemwładzy.Niejesttowładzanwczystejpostaci”(przy-
mus,siłafizyczna),leczwładzawbudowanawpewienmodelrzeczywistościoraz
wynikającezniegoregułyorganizacjipraktykispołecznej,traktowanejakonatu-
ralnyporządekrzeczy.Każdy,ktomajakieśinteresywobszarzetejpraktyki,musi
poznaćteregułyipoddaćsięichreżimowi(władzadyscyplinarna),bymócosiągnąć
zamierzonecele.Władzadyskursupolegazatemnamocysprawczejwzakresienada-
waniaznaczeńorazkształtowaniarelacjimiędzyludźmiwedleformułynwiedziećto
móc”-np.imktoślepiejznaregułydyskursumedycznego,tymlepiejkomunikujesię
zlekarzami,więcejdowiadujesięozwalczaniudolegliwościzdrowotnychiskutecz-
niejjezwalczazkorzyściądlasiebieiotoczenia(takżelekarzy).Poddaniesięwładzy
dyskursówjestadaptacyjnąkoniecznością,ponieważregulująonewszystkiedziedziny
praktykispołecznejizrealizowaniektóregokolwiekzgłównychcelówadaptacyjnych
(poprawawarunkówżycia,znalezieniepartneraizałożenierodziny,wychowanie
potomstwa,osiągnięcieznaczącejpozycjispołecznej,samorealizacja)pozaporząd-
kiemodpowiedniegodyskursuniejestmożliwe.Oczywiścienieoznaczato,żedys-
kursysąwieczne.Przeciwnie,sątworamihistorycznymi-powstająnapewnymeta-
pieewolucjispołeczeństwaikultury,samepodlegająewolucji,azczasemprzestają
pełnićfunkcjeadaptacyjneiulegająselekcji,czyliwychodzązużycia.Imbardziej
dyskursjestznaturalizowanyiwrośniętywrzeczywistośćspołeczną,tymowaselekcja
trwadłużej.Możnatoobserwowaćnaprzykładziedyskursureligijnegoorazopartego
nanimdyskursupatriarchalnego,obejmującegowszystkiedziedzinyżyciaspołecz-
nego.Dyskursreligijnyzostałzakwestionowanyjużwdobieoświecenia(XVIIIwiek),
leczdopierowostatnimpółwieczusekularyzacjanabrałatempa,zastępującgoinnymi
formacjamidyskursywnymi,jak:neoliberalizm,indywidualizm,feminizm,konsump-
cjonizm,postmodernizmorazinnymiizmami.Procesichwrastaniawrzeczywistość
przebiegazróżnąintensywnością,aleniedasięgozatrzymać.
