Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stawnajbardziejfundamentalnychzasadrządzącychprocesamiplastyczności
synaptycznej,aktóresąkrytycznezarównodlaprzebieguprocesówfizjologicz-
nych,jakipatofizjologicznychobserwowanychnp.wprzebieguepileptogene-
zyczyuzależnień.Trzebajednakmiećświadomość,żetenrodzajplastyczności
jesttylkojednymzprocesówtrwałejprzebudowyfunkcjonalno-strukturalnej
napoziomiesynapsy.Siecineuronalnewypracowałydodatkowezasadyregu-
lacjisygnałówistotnychbiologicznie,takiejakplastycznośćhomeostatyczna
czymetaplastyczna,któreoptymalizująprzetwarzaniedużejliczbysygnałów
przynajniższymkoszcieenergetycznym.
WzwiązkuzistotnymznaczeniemreceptoraNMDAdlaprocesówplastycz-
nychkluczowesączynniki,któremodyfikująjegoefektywność.Pozytywnymi
modulatoramireceptoraNMDAsąwspomnianawcześniejglicyna,atakże
uwalnianazastrocytówd-seryna.Modulatoramiopodobnymcharakterzesą
związkidziałającepoprzezmiejscepoliaminowe-sperminaispermidyna.Zko-
leiantagonistamireceptoraNMDAsą:wmiejscuwiązaniaGLU-AP5(kwas
2-amino-5-fosfopentanowy),amiejscaglicynowego-7-chlorokynurenina
i5,7-dichlorokynurenina.KanałjonowyreceptoraNMDAjestblokowanyprzez
anestetykidysocjacyjne:fencyklidynęiketaminę.Środekprzeciwdrgawkowy-
dizocylpina(MK-801)-jestczęściowymantagonistąmiejscafencyklidynowe-
go.ZreceptoremNMDAzwiązanesąrównieżspecyficznemiejscadlakationów
dwuwartościowych,amianowiciezależneodnapięciamiejscemagnezoweoraz
hamującemiejscecynkowe.
Ważnemiejscewmodulacjiaktywnościukładuglutaminianergicznegozaj-
mująmetabolityszlakukynureninowego.Jesttopodstawowyszlakkatabolizmu
egzogennegoaminokwasutryptofanu(TRP),któregowybranymproduktem
przemian,obokserotoniny(5-HT),pozostajem.in.kwaschinolinowy,będący
silnymagonistąreceptoraNMDAosilnychwłaściwościachneurotoksycznych.
Jegopodwyższonestężeniaobserwowanesąwprzebieguniektórychchorób
OUN,np.wchorobieAlzheimera(Alzheimer’sdisease)czywchorobieafektyw-
nejdwubiegunowej(ChAD).Odwrotnyefekt,neuroprotekcyjny,możnaprzy-
pisaćinnemumetabolitowitegoszlaku-kwasowikynureninowemu(kynurenic
acid,KYNA).Znaczenieszlakukynureninowegojestistotnezpunktuwidze-
niaposzukiwanianowychrozwiązańfarmakologicznych,ponieważwiążeon
zesobąaktywność5-HT,GLUorazstanukładuimmunologicznegoorganizmu.
Wzwiązkuzudowodnionymzaangażowaniemukładuglutaminianergicz-
negowprzebiegnapadudrgawek,neurodegeneracji,zaburzeńpsychotycznych
orazneurotoksycznościzwiązanejzniedotleniem,naturalnebyłoposzukiwanie
możliwościwykorzystaniapotencjałufarmakologicznegotkwiącegowmodyfi-
kacjireceptoraNMDA.Niestety,istniejewieleprzeszkód,związanychgłównie
zwywoływaniemdziałańniepożądanychkandydatównaleki(jaknp.działa-
niadysocjacyjneipsychozomimetyczneantagonistówNMDA),copomimo
dużegopotencjałuprzekładasięnaniewielkiepraktycznewykorzystanietego
3.Podstawyneurochemiiośrodkowegoukładunerwowego
49
