Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Veer,Valsiner,1991;1994)orazdociekańbadawczych(Shotter,1994;
Brown,Ferrara,1994;Forman,Cazden,1995;Tudge,Rogoff,1995).
DomyśliL.S.Wygotskiego–prekursoranurtukulturowo-historycz-
negowpsychologii(np.Penuel,Wertsch,1995)–przezlatadostępbył
utrudniony8,jednakznalazłaonawielugorliwychentuzjastówikontynu-
atorów(por.Tyszkowa,1987,s.51).Wieletwórczychrozwinięćwpsycho-
logiizwiązanychjestzudziałemzzagrobumyśliL.S.Wygotskiego,stop-
niowoupowszechnianejwrazzpojawianiemsię–niepublikowanychprzez
lataaninaZachodzie9,aninaWschodzie–practegowielkiegopsychologa,
pedagoga,lingwistyorazfilozofa(Balbus,1980;Tyszkowa,1987,s.70-71;
Bruner,1986,s.70-72;Bruner,1990).
Wygotskiegonależybezspornieuznaćzaprotoplastęspołeczno-kul-
turowegopodejścia(Penuel,Wertsch,1995).IstotąkoncepcjiL.S.Wygot-
skiegojesthistoryczneisystemoweujmowaniepsychikiczłowieka.Histo-
rycznejestturozumianewdwojakimznaczeniu:filogenetycznym(zwłą-
czaniemantropo-isocjogenezy)orazwaspekcieontogenezy(systemowe
strukturypsychikiczłowiekapowstająikształtująsięwtokurozwojuin-
dywidualnego,przebiegającegowokreślonejepocekulturowo-historycznej)
(Tyszkowa,1987,s.51).Kiedy„(…)zaczynasięmówićodialektycznym
charakterzekulturowegorozwojudziecka,orzeczywistymprzystosowaniu
iwrastaniuwcałkowicienowedlaniegośrodowiskospołeczno-histo-
ryczne,następujezrozumieniehistorycznościwyższychformifunkcjiza-
chowaniadziecka”(Wygotski,2002j,s.361).
Wygotski(1971,s.31)zwracauwagę,żeopróczprawprzyrodyiducha
koniecznejestuwzględnienieprawhistorii.Topodejściehistorycznema
mocsyntetyzowania.Whistoriiprzypadkówczygatunkówdochodzido
złożeniawcałośćtakichokoliczności,którychniezłożyłbyzesobąumysł
żadnejistoty.Perspektywahistorycznajestpodejściemsyntetyzującym
prawanaturyzprawamikultury.Nieprzyjmujesiętudlaprzebiegutych
procesówprostejdrogi,alejaktookreślaWygotski(2002j,s.361-370),walkę
pełnąkonfliktówisprzeczności.Wtymścieraniusiębiologiiikultury
whistoriirozwojugatunkówiosobnikówwidzirealizacjędialektykiroz-
woju.
___
___
___
___
___
_
8W1934,rokuśmierciL.S.Wygotskiego,biorąjużgórętendencjedoprowadzającedo
wydaniaw1936dekretupotępiającegopedologięorazdozakazuodbyciasięwMoskwie
w1937rokuMiędzynarodowegoKongresuPsychologii.Oficjalnądoktrynąnalatastajesię
pawłowizm,rozumianyjaknajbardziejschematycznie.Wygotskibyłjednązpierwszychofiar
praktykiizolacjiidoktrynyideologicznej.
9PraceWygotskiegowjęzykuangielskimzawierająwieleterminologicznychnieścisłości
czybrakówwtłumaczeniach.Wzwiązkuztym,mimożeprzetłumaczonychpractegoautora
jestsporo,recepcjajegokoncepcjiwciążzawierawielebłędów(VanderVeer,Yasnitsky,
2011).
17
