Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zobowiązaniaieksploracji,awzwiązkuztymstworzeniepodwalindo
powstaniametoddoichdiagnozowania.
Współcześniejegokoncepcjauległarozszerzeniuipogłębieniu.Badacze
zwracająuwagę,żezobowiązaniaieksploracjemająwięcejpostaciiżepo-
zostajązesobąwbardziejskomplikowanychzwiązkach(Luyckxaiin.,
2008).FrantziWhite(1985)wprowadziływtreścidiagramuepigenetyczne-
gowątekprzywiązaniaiindywiduacji,przezcootworzyłydrogędowłą-
czaniawdiagramepigenetycznyzjawisknienazwanychprzezE.H.Erikso-
na.Logan(1986)zkoleidokonałrekonceptualizacjimyśliE.H.Eriksona.Na
podstawiecentralnychproblemów,wyodrębnianychprzezEriksonafaz
rozwojowych,wyróżniłontrzywątki:centralny,egzystencjalnyiinstrumen-
talny.Ichróżnekonstelacjepozwoliłymuwskazaćróżnestatusytożsamości.
Obecnie,opierającsięnajegosposobiemyśleniaSlater(2003;za:Cavanaugh,
Blanchard-Fields,2006,s.355-356),podejmującproblemgeneratywności,
wskazujenapojawiającesięwtymokresiesprzeczności:duma–wstyd,
odpowiedzialność–ambiwalencja,kariera–niedoskonałość,rodzicielstwo
–egocentryzm.WspółcześniewkoncepcjiE.H.Eriksonaznajdowanesą
możliwościwiązaniajejzpsychologią,aszczególniezrozwojempoznaw-
czym.VanGeert(1987;za:Cavanaugh,Blanchard-Fields,2006,s.355-356)
proponujetłumaczyćprzejściamiędzyfazamiprocesuformowaniatożsamo-
ścinazasadachpodobnych,jakdziejesiętozpoziomamirozwojupo-
znawczego.SusanKraussWhitbourne(np.Sneed,Whitbourne,2005)zkolei
proponujerozpatrywaćmechanizmyfunkcjonowaniatożsamościzwykorzy-
staniempojęćkoncepcjiJ.Piageta:asymilacja,akomodacjairównoważenie.
ZestawieniekoncepcjiEriksonaiPiagetamaswojeuzasadnieniewniejed-
nejzpracsamegoEriksona.Wkilkufragmentachswoichwypowiedzi,kie-
dyzbliżyłsiędostykuwyjaśnieńczynionychprzezpsychoanalizęipsycho-
logię,przywołałrozwiązaniaJ.Piageta12jakoniesprzecznezwłasnymi
(Erikson,1968a,s.245;1968b,s.63,247;2002,s.96).Samteżwswojejkon-
cepcjiwielokrotniezwracałuwagęnatakiezjawiska,jakeksperymentowa-
nie,eksploracjaitd.Obserwujączwiększającysiędystansmiędzypokole-
niemdorastającychidorosłych(Erikson,1995),niewielkąmiałnadzieję,że
tostarszepokolenieznajdzierozwiązaniadlawspółczesnychproblemów,
dotyczącychżyciazarównojednostkowego,jakispołecznego13.
___
___
___
___
___
_
12TomożepomócwustaleniurelacjimiędzykoncepcjąWygotskiegoiEriksona.Wygot-
skiwielokrotniewswoichwypowiedziachodnosiłsiędopodejściaJ.Piageta.Napodstawie
wypowiedziEriksonaiWygotskiegonatematrozwiązańPiagetamożliwejestpośrednie
rozpoznaniewzajemnychodniesieńichrozwiązań.
13UjęcietozgodnejestzprezentowanymprzezM.Mead(2000),dotyczącymprefigura-
tywności,czyprzezK.Obuchowskiego(2002),dotyczącymautorstwasiebie.
19
