Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Reprezentacjeobrazowe
1981;przegląd:Finke,1985).Przejścieodempiryczniepotwierdzonychtezteoriifunk-
cjonalnychdowysocehipotetycznychstwierdzeńteoriistrukturalnychnależyjednak
przyjmowaćbardzoostrożnie,podobniejakinnetwierdzeniapsychologiczne,których
podstawąsąwyjaśnieniafunkcjonalne(Edelman,1998).Sukcesegzaminacyjnymożna
osiągnąćalbowwynikusamodzielnegouczeniasię,albościąganiaodkolegi.Wobu
przypadkachrezultattestujesttakisam,alesposóbjegoosiągnięcia–zupełnieinny.
Różneargumentyempiryczne,któremogąświadczyćnakorzyśćkoncepcjiKosslyna,
pochodzązbadańwzakresiedwóchodmiennychparadygmatówbadawczych:rotacji
mentalnych(paradygmat2.1)orazskaninguumysłowego(paradygmat2.2).Zaautora
pierwszegoznichuznajesięSheparda,pomysłodawcądrugiegojestzaśsamKosslyn.
2.2.4.Rotacjementalne
LynnCooperiRogerShepard(1973)prezentowaliosobombadanymnaekraniemonito-
ralitery(G,JlubR)albocyfry(2,5lub7)nachylonepodróżnymikątamiwzględemich
naturalnegopołożenia(od0odo300o;co45olubco60o).Dodatkowosymboletemogły
byćprezentowaneprawidłowoalbowodbiciulustrzanym.Zadaniemosóbbadanych
byłostwierdzenie,czysymboljestwyświetlonyprawidłowoczywlustrzanymodbiciu.
Wynikitegoeksperymentupotwierdziłyhipotezęfunkcjonalnejekwiwalencjipercep-
cjiiwyobraźni–badaniprzekształcaliobiektywwyobraźnitaksamo,jakbytorobili,
gdybypozwolonoimkorzystaćzespostrzeganialubczynnościmanualnych(Shepard,
1984).Czasdecyzjiokazałsiębowiemrosnącąfunkcjąkątarotacji,przyjmującegowar-
tośćod0odo180o.Dodatkowymargumentembyłotakżestwierdzenie,żebadanidoko-
nywalimentalnychrotacjisymbolizawszewkierunkuumożliwiającymjaknajszybsze
przekształcenieichdopozycjinaturalnej.Wtensposóbliteraintencjonalnieobrócona
przezbadaczao300obyłamentalnierotowanaprzezbadanychnieo300owkierunku
zgodnymzruchemwskazówekzegara,aleo60owkierunkuprzeciwnym.Wykazano
tonapodstawieporównaniaczasówdecyzji–wprzypadkurotacjio60oi300oczasyte
byłyporównywalne.Jeślijednakosobybadaneuprzedzono,żefigura,którązamoment
zobaczą,jestzrotowanaodanykąt,toobserwowanazależnośćzanikała,aczasdecyzji
byłstały(ok.400ms)iniezależnyodkątarotacji(paradygmat2.1).Hipotezafunkcjo-
nalnejekwiwalencjipercepcjiiwyobraźniuzyskałarównieżwsparciewbadaniach
zużyciemtechnikneuroobrazowania,któredodatkowoprzyniosływiedzęnatemat
mózgowejlokalizacjitychprocesów(np.Coheniin.,1996).Wbadaniachtychuzyskano
efektyobserwowanewcześniejwbadaniachbehawioralnychwparadygmacierotacji
mentalnej,aprzytymwykazano,żezarotacjementalneodpowiedzialnajestkora
sensorycznawpłacieciemieniowym(Zacks,2008).
Paradygmat2.1
Rotacjamentalna
Paradygmatrotacjimentalnejpoleganaprezentowaniuosobiebadanejdwóchbodźców,np.liter,cyfrlubfigur
geometrycznych,wzajemniezrotowanychpodpewnymkątem.Wkażdejparzebodźcemogąbyćtylkozrotowane
albozrotowaneidodatkowoprzekształcone,np.nazasadzielustrzanegoodbicia.Zadaniemuczestnikaekspery-
mentujestudzielenieodpowiedzinapytanie,czydwaprezentowanebodźcesąidentyczne.Jeślisątylkozrotowa-
ne,osobabadanamaodpowiedziećTAK(identyczne),alejeślibodźcesądodatkowoprzekształcone,prawidłowa
odpowiedźbrzmiNIE(różne).Zmiennąniezależnąjestkątrotacji,azmiennązależną–czasudzielaniaodpowiedzi.
65
