Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dialogtakijestbardzoprawdopodobny,oczymmożeświad-
czyćchociażbyopublikowanaostatnioodpowiedźwybitnego
psychologa,RichardaLazarusa(1995),nazarzutysformułowa-
nemiędzyinnymiprzezemnie:
Wierzbickasugeruje,żeniedoceniamwagizróżnicowańkulturo-
wychwpojęciachnazywającychemocje,atakżeproblemujęzyka
(s.225).
Słowaoczywiściemająpewnąsiłęoddziaływania,ale-conajlepiej
widaćwhipotezieWhorfa-niemogąmiećpierwszeństwaprzed
tym,cosprawia,żeludziezłoszcząsięlubsmucą.Robiątodopew-
negostopnianiezależnieodjęzyka(ł).Sugerujęzatem,żewszyscy
ludziedoświadczajązłości,smutkuitp.,bezwzględunato,jakte
emocjebędąnazywać(ł).Słowasąważne,leczniemożemyznich
robićbogów(s.259).
Taksięjednakniestetyskłada,żeuczeni,którzypostanowi-
liniezwracaćuwaginasłowairóżnicemiędzynimiwróżnych
językach,popadająwkońcuwto,czegotakusilniestaralisię
uniknąć,tzn.zaczynająnubóstwiać”słowa-słowawłasnego
językaojczystego,awkonsekwencjireifikujązwiązaneznimi
pojęcia.Itak,całkiemnieświadomie,stająsiękolejnążywąilu-
stracjątego,jakpotężnywpływnanaszenawykimyślowema
język,którymmówimy.
Zakładać,żeludziewewszystkichkulturachznająpojęcie
nsmutku”,równieżwtedy,gdyniemająwswoimjęzykuodpowia-
dającegotemuuczuciusłowa,totakjakbyzałożyć,żeludziewe
wszystkichkulturachmusząposiadaćpojęcienpowideł”,anawet
więcej-żepojęcienpowideł”jestdlanichwjakimśsensieważ-
niejszeniżnaprzykładpojęcienkonfituryzowocówcytruso-
wych”,nawetjeżelimająonispecjalnesłowonatakąkonfiturę
(marmaladewjęzykuangielskim),aniemająnapowidła.
Wrzeczywistościjesttak,żepolskiepojęcienzłości”niejest
bardziejuniwersalneniżwłoskiepojęcienrabbia”czyrosyjskie
pojęciengnev”.(Szczegółoweomówieniesłowarabbiazob.
Wierzbicka1995,słowagnev-Wierzbicka1998).Tonieznaczy,
żeniemaczegośtakiegojakogólnoludzkieuniwersalia-ow-
31
