Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Państwo,czylipanipani
jużtakiejasysty,któratowarzyszyłajegoprzodkom,tworzącogromneorszaki,
stądsłużącynieodgrywalijużtakiejparadnejroli.WXIXwiekusłużącyprze-
jęliniektórefunkcje,którepełniliichpoprzednicyzwiekówwcześniejszych,
częstoteżwykonywalidawneobowiązkiwzredukowanejformie.Zmieniałysię
nazwystanowisksłużebnych,nieistniałojużtakiezróżnicowanieposadiich
rozdrobnienie.Jedensłużącymógłpełnićobowiązkikilkuswoichkolegówpo
fachusprzedwieków.NaprzykładpracującywXIXwiekulokajprzejąłtrochę
funkcjiobronnej,którądawniejstanowilisłużącywobstawiepana,towarzyszył
państwuwpodróży,pomagałwyciągaćpowózzbłotainaprawiaćgowrazie
potrzeby,atakżeoświetlałdrogę,np.wtrakciewieczornegokuligu.
Wliteraturzepolskiejodnajdziemyróżneobrazy,którenawiązujądo
dawnychfunkcjisłużebnych.Przykładowo:dziedziczkaSulmowachodzipo
trawnikuzpomocąsłużącego.PodobniewAnielceBolesławPruszhumo-
remopisujesytuację,wktórejlokajprowadzipaniązarękęibaczynato,by
ominęłakażdąprzeszkodę.Możnauznaćzatem,żekamerdynerpełniłrów-
nieżdawnąspecjalistycznąrolęsłużebnego,którynazywałsięrękodajnym,
aktóregoobowiązkiembyłoasystowaniepani,prowadzeniajejzarękę.Inną
dawnąfunkcję-marszałkadworu-pełniłstaruszekwChroberzy(pałacu
markizaWielopolskiego).Pilnowałonporządkuiceremoniałudworskiego.
Tegotypuobowiązkiprzejmowalipóźniejlokaje-ci,którzystalinajwyżej
whierarchii,dbaliozachowanietradycjiiprzestrzeganiezasad.
Państwo,czylipanipani
Bardzościsłerozróżnieniefunkcjipełnionychprzezsłużącychniebyłowcale
oczywisteaniściśleokreślone.Wróżnychdomachimajątkachwyglądałoto
bardzoróżnie,obowiązkisięmieszały,nakładały,podobniejaknazwystano-
wisk.Układałosiętobardzoindywidualniewdanymdomostwie,wktórymna
bieżącoklarowałysięstanowiskaizwiązaneznimiwymogi.Zależałyoneod
zarządzeńiliczbysłużącychwmajątku.Pracownikmógłpełnićbardzospecja-
13
