Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
OdTowarzystwaKooperatystówdoZwiązkuSpółdzielniSpożywcówRP
zawodowymiświatopoglądowymśrodowisko,złożonejednakwzde-
cydowanejwiększościzprzedstawicieliklaswyższych—szlachty,bur-
żuazjiczyinteligencji,częstozdegradowanejekonomicznie,leczświado-
mejszlacheckiegorodowodu.Środowiskotozostałougruntowanejako
rodzajszczególnegosojuszumiędzysocjalistycznąinteligencjąainteli-
gencko-burżuazyjnymiśrodowiskamiliberalnymi,doktórychdołączyła
takżeczęśćdziałaczyoorientacjinarodowej.JakpisałaZofiaChyra-Ro-
licz:„Elitarnestowarzyszenieintelektualistów-spółdzielcówpozostało
organizacjąniewielką.Liczbaczłonkównieprzekraczała200osób”53.
WspółzałożycielamiisympatykamiTowarzystwabyliwolnomularze,
lekarze,filantropi,publicyściwywodzącysięzesferprzemysłowych
Warszawy.WskładpierwszegozarząduweszliAbramowski,Wojcie-
chowskiidrRafałRadziwiłłowicz,lekarzpsychiatraidziałaczspołecz-
ny.WradzieTowarzystwaznaleźlisięEdwardAbramowski,Stanisław
Berent(działaczPPS-Lewicy),drPawełJankowski(lekarz,socjalista
niepodległościowy),AntoniMędrecki,drAntoniNatanson(ginekolog,
filantrop,wolnomularz),LeonSupiński(prawnik,wolnomularz)iAlojzy
Wierzchleyski(ekonomista,działaczliberalny)54.Ztegogronajedynie
Berentbyłdziałaczemrobotniczym,aMędrecki—działaczemspół-
dzielnispożywcówkoleiwarszawsko-wiedeńskiej.Jednymzwyjątków
podwzględempochodzeniaspołecznegopośródczłonkówTowarzy-
stwabyłtakżegórnikJanOracz,działaczzZagłębiaDąbrowskiego55.
W1907rokuprezesemRadyTowarzystwazostałAntoniDonimirski,
redaktorpisma„Słowo”,działacznarodowo-konserwatywny,prawnik
ibankier.Toonbyłinicjatoremzjazdukooperatyww1908roku.
JakczytamywewspomnieniachWojciechowskiego,przedstawiciele
środowiskburżuazyjnychiarystokratycznychwspieraliTowarzystwo
merytorycznieifinansowo,udzielalipożyczekidarowizn.
Wydajesię,żesojuszześrodowiskamipostępowo-liberalnymi,
atakże—rzadziejreprezentowanymiwśródwładzisympatykówTo-
warzystwa—narodowymibyłdośćkrótkotrwały.Wpóźniejszych
53ZofiaChyra-Rolicz,TowarzystwoKooperatystówarozwójruchuspółdzielczego,
„SpółdzielczyPrzeglądNaukowy”1985,nr4,s.77.
54WumieszczonymwzbiorzefragmenciewspomnieńStanisławaWojciechowskiego
Wruchuspółdzielczym…znajdująsięprzypisyzkrótkimiinformacjamibiograficznymi
55ZofiaChyra-Rolicz,TowarzystwoKooperatystów…,s.73.
