Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ2,ZRÓŻNICOWANIEINIERÓWNOŚCISPOŁECZNE
jestpołączeniewarunkupolaryzacjipołożeniamaterialnegoisilnegorozwar-
stwieniawinnychwymiarachznieistnieniembarierdostępudouprzywilejowa-
nychpozycji.Jakświatświatem,kreowaniebarierjestnaturalnymsposobem
zabezpieczaniaprzywilejów,jeżelirzeczywiściejestczegobronić,aspołeczeń-
stwoBmogłobybyćtegoprzykładem.Zdrugiejstronytrudnouwierzyćwist-
nieniespołeczeństwaA.Jegoszczególnącechąjestbraksilnychnierówności
wdostępiedodóbr,cooznaczałoby,żeprzejściezklasywyższejdoniższejnie
powodujedramatycznegoobniżeniastatusujednostek.Jednakprzyzachodze-
niutegowarunkuniełatwozrozumiećutrzymywaniesięostrychbarierruchliwo-
ści,którezapobiegajądegradacjiiblokująmożliwościawansu.
PorównaniespołeczeństwAiBpozwalasformułowaćdwageneralnewnio-
ski.Pierwszyznichnawiązujedopytania„ktomarację?”.Napewnonikt,kto
absolutyzowałbyprawdziwośćtylkojednegomodelu.Wświetleprzedstawio-
negopowyżejprzykładuzastanawianiesięnadwyboremmiędzymodelami„rów-
nychszans”i„równościwarunków”jestiluzoryczne,gdyżżadenznichniemoże
zaistniećwrzeczywistości,awięcpraktycznieniemamiędzynimiwyboru.
Drugiwniosekdotyczytrudnościzprzeprowadzeniemostrejliniipodziału
międzyatrybutamipozycjispołecznych(takimijakokreślonedochody)a„szan-
sami”ruchliwości,włączającwtoszansemiędzypokoleniowegotransferu
zasobówrodzinnych.Napodzialetymopierasięsensrozważańdotyczących
wyższościjednegomodelunaddrugim.Jednak,nawiązującdoklasycznej
definicjiWebera(1921)zWirtschaftundGesellschaft,dochodyidobramożna
zpowodzeniemtraktowaćjakoelementyszerokiegopakietu„szansruchliwo-
ści”.HipotetycznyprzypadekspołeczeństwaAiBtrudnojestsobiewyobrazić
dlatego,żewewspółczesnychspołeczeństwachróżnedobrasąskorelowane
z„szansami”,alogikastratyfikacjieliminujemożliwość,żeczłonkowieklasy
wyższejniesąwstaniewykreowaćmechanizmówmiędzypokoleniowejtrans-
misjizasobówidziedziczeniapozycji.
Niedyskwalifikujetocelowościdokonywaniarozróżnieńmiędzyaspektami:
nierównościszansiwarunkówżyciowych.Mimożeprzykładyspołeczeństw
AiBwydająsięprzekonującodowodzić,iżżadenztychrodzajównierówno-
ściniewystępujewczystejpostaci,tomożnasobiewyobrazićichpołączenia
wbardziejrealistycznychproporcjach.Podrugie,modelerównościszansznaj-
dująszerokiezastosowaniewbadaniach,gdziewykorzystywanesądopomiaru
zjawiska„otwartości”strukturyspołecznej.Pojęcie„otwartości”,wprowadzone
dosocjologiiprzezWebera(1921)iSorokina(1927),jestpunktemwyjściado
konstrukcjiwskaźnikówruchliwości,dziedziczeniaiostrościbarierspołecznych.
Stopień„otwartości”(lub„zamknięcia”)strukturyspołecznejzwykłosiętrakto-
waćjakoglobalnącharakterystykęsystemulubjakowskaźnikostrościpodzia-
łówwystępującychmiędzypodstawowymisegmentami,takimijakrobotnicyczy
klasaśrednia.Posługiwaniesięmodelamirównościszanspozwalaprecyzyjnie
ustalićsiłębarierspołecznych(natyle,nailejesttowbadaniachsocjologicz-
nychmożliwe),dostarczającmateriałudointerpretacjiichźródeł,związanych
34
np.zestrategiamimonopolizacjiprzywilejówprzezklasywyższe,wpływemzin-
