Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Pomimociągłychbadańirozwojunauki,mechanizmpowstawaniawrażeń
węchowychorazrozróżnianazapachówdokońcalat90.XXw.niebyłzbadany,
awliteraturzepopularnebyłyhipotezypowstałewpołowieXXw.[5,85].
Należądonich:
WedługteoriisterochemicznejJ.Amoore’a,związanejzpojęciemgniazd
recepcyjnych(recepturowych),cząsteczki,któremająpodobnąbudowę,powinny
miećtakżepodobnyzapach.Działatonazasadzie„kluczaizamka”.Napodstawie
tegozałożeniaAmoorewyróżniłsubstancjepodstawowe,czylitakiektórepasują
tylkodojednegogniazda.Wtrakcieswoichbadańzapodstawoweuznał7zapa-
chów:eterowy,kamforowy,piżmowy,kwiatowy,miętowy,ostryignilny,propo-
nującrównocześniekształtygniazd,doktórychmiałybypasowaćwspomniane
cząsteczki.
Badanianadpercepcjązapachudowodząjednak,żeustaleniezgóry,jakdana
substancjaczyzwiązekbędziepachnieć,jestrzeczątrudną,jeślinieniemożliwą.
Istniejewielezwiązkóworóżnejbudowiechemicznej,któreposiadająbardzo
podobnyzapach(np.nitrobenzenialdehydbenzoesowy–zapachmigdałowy,
czyteżgrupazwiązkówozapachupiżma–cybeton,piżmoambretowe,muskon,
sterol).Jestrównieżwielezwiązkówobardzozbliżonejbudowie,leczcharaktery-
zującychsięinnymzapachem(γ-nonalakton–zapachkokosowyiγ-ndekalakton
–zapachbrzoskwini,geraniol–ozapachuróżanym,nerol–ozapachuróżano-
-pomarańczowym).Trzebatakżezwrócićuwagę,żezwiązkiomałychcząstecz-
kach(np.siarkowodór,amoniak)mieszcząsięwkażdymgnieździe,sąjednaktak
małe,iżniewypełniajążadnegoznich.Możnaprzypuszczać,żekształtcząsteczki
jestjednymzkilkuczynników,którewpływająnarodzajzapachu–atymsamym
nazakwalifikowaniegodokonkretnejkategoriignostycznej[85].
H
11C
5
CH
CH
γ-nonalakton
2
O
CH
2
C
O
H
13C
6
CH
γ-ndekalakton
CH
2
O
CH
2
C
O
Whipotezachnawiązującychdosterochemicznejteoriipowstawaniawrażeń
węchowychJ.Amoore’aR.H.Wrightmówio30różnychreceptorach[85,144].
Wnajnowszychbadaniachwykorzystującychtechnikęklonowaniawyodręb-
nionoussakówtysiącgenówkodującychreceptorywęchoweistwierdzono,
żekażdyznichulegaekspresjinajwyżejw0,1%neuronów,czyliwdanym
neuroniedochodzidoekspresjitylkojednegotypugenureceptorawęchowego,
coświadczyotym,żekomórkitesąfunkcjonalniezróżnicowane.Pomimoto
korelacjapomiędzyreceptoramiineuronaminiewyjaśniabardziejzłożonego
