Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ŚWIATRZECZY.ZARYSANTROPOLOGICZNY
Rudymentyznaczeniarzeczy
PrzywołanewcześniejXIX-wieczneteorie,któresąznanezwagi
przypisywanejkulturzematerialnej,ujmowałyrzeczynadewszyst-
kozewzględunaichfunkcjenarzędziczyśrodkówprzystosowania
dośrodowiskanaturalnego;badaniatakiesązresztąprowadzone
dodziś,choćzużyciempodejśćnowszejgeneracji.Dosyćdługo
jednakumykałuwadzebadaczyfakt,żespołeczeństwaskładająsię
izludzi,izrzeczy,zktórymiludziepozostająwinterakcji,ajedy-
nymkontekstem,wktórymmożnarzeczyobserwowaćiinterpre-
tować,sązwiązki,wjakichpozostająonezludźmi.Tychwidzimy
właśniezwyklewotoczeniujakichśrzeczy–czytobędąbudynki
mieszkalne,książki,sprzętydomowe,czypamiątkirodzinne.Stąd
teżmożnazasadniemówićokulturowymwymiarzerzeczy–wro-
zumieniukomunikowaniaisygnifikacji:wyrażaniacelówiumie-
jętności,wartościowania,określaniaprestiżuitakdalej;słowem,
wpewnymsensienietylkoczłowiekjeużytkuje,lecztakżeione
wykorzystujączłowieka.Pearcestwierdziławręcz,że„ludziebar-
dziejstwarzanisąprzezrzeczyniżjestwarzają”(Pearce1997:2).
Nadwyrazdosłownie–isłusznie–pojmujątakujętądetermi-
nistycznąrelacjęnaliniiczłowiek–rzeczMihalyCsikszentmihalyi
iEugeneRochberg-Halton.Wedługtychautorów,sposobyżycia
sądopewnegostopniakształtowanewłaśnieprzezrzeczy.Na
przykład:lodówkizrewolucjonizowałysposóbrobieniazakupów
izwyczajeżywieniowe,samochodyprowadządopowstawania
suburbióworazzwiększająniepomiernieruchliwośćprzestrzenną,
atelewizjawpływanastosunkiwzajemneczłonkówrodzin.Złat-
wościąmożnarównieżwykazać,iżrzeczy,którymiludziesiępo-
sługują,wyrażającechypsychicznejednostek.Takwięcubrania,
któresięnosi,samochody,którymisięjeździ,meble,któresię
wstawiadodomusąekspresjamijednostkowychigrupowychjaźni.
Zadaniemowieletrudniejszymjestjednakwykazanie,iżrzeczy,
którymiczłowieksięposługuje,formująwistocieczęśćjednostki,
itoniewjakimśmistycznymczymetafizycznymsensie,leczwzna-
czeniubardzodosłownym.Csikszentmihalyizauważatutaj:
Mójstaryfotelwjadalni,zwytartympluszem,pachnącystęchlizną,
zpołamanymisprężynami,alezatozwygodnymoparciem,nieraznada-
wałkształtznaczeniomwmojejświadomości.Teznaczeniastanowiączęść
