Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ŚWIATRZECZY.ZARYSANTROPOLOGICZNY
nieważtakiegoogólnegoterminuniemawichsłownikach,atylko
określeniaszczegółowe;oweludynieposiadająrównieżwiedzy
zwanejmineralogią.Cowięcej,możesięokazać,iżwpewnym
systemietotemicznymkamieniejakoobiektybędąbliższepewne-
muklanowitotemicznemuniżsąsiedzi–inniludzie.Porzućmy
więczamiarwskazywaniagranicyoddzielającejnaturęodkultury,
ponieważdojejistotynależywłaśniekulturowousankcjonowana
płynnośćizmienność.Jeśliuświadomimysobienatomiastfakt
przemożnejrolikulturywkształtowaniutego,conaturalne,poj-
miemyrównieżznaczenieowejdziedziny,kulturymaterialnej,tak
znacznieniedowartościowanejwewspółczesnejmyśliteoretycz-
nej.Okazujesiębowiem,żezwykłedrzewobywaelementemkultu
religijnego,totemicznymkrewniakiem,siedliskiemduchów,czy
choćbywcieleniemideiestetycznychskładającychsięnaogólniejszy
zamysłplanowaniaterenówzielonychlubtychbardziejokreślo-
nych,jakwrzeźbachMagdalenyAbakanowicz–pniach-korpusach,
unaoczniającychpierwotnośćżyciaiśmierciwobecrozróżnieńna
to,coludzkieinieludzkie.Pozorniezwykłykamieńmożebyć
wcieleniemmagicznychmocy,kontagialnymzasobnikiempodnie-
cającychwspomnieńczypożądanymprecjozum.Tametafizyczno-
magicznamocświatamaterialnegojestznanawszystkimkulturom:
odmagiizudziałemczęściciałzwierząt,przezchrześcijańskikult
relikwii,powspółczesnąkulturękonsumpcyjną,gdziestarejak
światprzysłowie–„jakcięwidzą,takciępiszą”,czynowsze–keep
upwiththeJohnses,jestwyrazem–psychologicznieispołecznie–
tego,coposiadamy.
WypadazgodzićsiętutajzdefinicjąJamesaDeetza:„Kultura
materialnatotaczęśćfizycznegośrodowiskaczłowieka,która
wsposóbzamierzonyzostałaprzezniegoukształtowanawzgo-
dziezpewnymkulturowymzamysłem”(Deetz1977:7;za:Pearce
1998:5).Nieoznaczatokoniecznieingerencjitechniki,jakwwy-
padkumozolnejobróbkiszlachetnegokamienia,któryzdobina-
stępniekoronowanegłowy,wyrażającmocmonarszejwładzy,czy
takdaleceprzetworzonegoproduktu,choćstworzonegozbo-
gactwziemi,jakimjestkomputer,aspirującydopierwszeństwa
wrankinguwspółczesnegoświatarzeczy.Pearcepodajeprzykład
kawałkaskałyksiężycowej,nieobrobionejprzecież,którazostała
zmienionawobiektkulturymaterialnejtylkodlatego,żestałasię
materialnymwyrazemludzkichwartości(Pearce1998:5).Tym
