Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Współczesnekontekstyrzeczy
35
charakter.Innymisłowy,że–naprzykład–cechycharaktery-
stycznedlanowoczesnościdasięwskazaćwprzednowoczesności,
czegoprzykłademniechbędąelementymyślitechnicznej,znane
nawetbudowniczymwiszącychkładek,lubteżżecechyprzed-
nowoczesnościmożnadostrzecwporządkunowoczesnościi–co
więcej–wponowoczesności;bysięgnąćdotradycyjnego,choć
corazmniejadekwatnegosłownikazrepertuaruantropologii–że
„prymitywneistniejewewspółczesnym”(Robotycki1992:108).
Posługiwaniesiętakimpojęciem,jak„prymitywny”czychoćby
mniejrażącym–„pierwotny”–stanowizresztąosobnyproblem,
któryuzmysławianamkoniecznośćwypracowanianowegozbioru
pojęćopisuludzkichsposobówżycia.Pozwoliłobytonawyjście
pozatakierozróżnieniaipodobne,które–cogorsza–wprowa-
dzająwartościowanierodemzXIX-wiecznegopozytywizmu.Wią-
żesiętozresztązjednymzgłównychmetodologicznychwyzwań
antropologii–problememreprezentacjiiprzekładukulturowego.
Geertzowskiepojęcianieformalnejlogikiiprawdziwegożycia
pozwalająchwilowouniknąćbłędukategorialnego,wszelakoich
zawartośćznaczeniowawyczerpujewymaganiaraczejfilozofiiniż
antropologii.
Problemwspomnianejadekwatnościsłownikapojawiasiętu
iówdzie.Niechzaprzykładposłużypraca,którajest–trzeba
przyznać–wyrazemdochowaniawiernościrodzimejtradycjian-
tropologicznej,arównocześnieprzykłademotwarciasięnaustale-
niaepistemologiiifilozofiinaukiostatniejdoby.JoannaTokarska-
-Bakir–przykładdziełatejbadaczkimanamtutajposłużyć–gdy
piszewjednejzostatnichprac,że„ontologiaarchaicznawydaje
sięelementemludzkiejświadomości,niezaśetapemtejświado-
mości”(Tokarska-Bakir2000:377),zjednejstronysłusznieodcina
sięodpoglądugłoszącegodoskonalącysięrozwójwiedzy,zdru-
giejjednakposługujesiępojęciemarchaiczności,będącymwszak
wytworemmyślipozytywistycznej,odktórejautorkasiędystan-
suje.Nieumniejszatobynajmniejtrafnościsformułowanejprzez
niątezy,czyniącjąjednakmniejbezkompromisowąwrozprawie
zestrażnikamiwartościowaniaróżnychformświadomościiposta-
cikultury.Jeślichodziozakresprzedmiotowytematykiinteresu-
jącejTokarską-Bakir,autorkataporuszasięporejonachznanych
antropologiioddawna,awrozważanymprzypadkuzajmujesię
takzwanąkulturąreligijną.
