Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Częśćpierwsza.I.Sprawiedliwośćjakobezstronność
łeczeństwasprawdzająsięwewszystkichprzypadkach.Mogą
sięoneokazaćbezużytecznewodniesieniudoregułiprak-
tykstowarzyszeńprywatnychczywęższychgrupspołecznych,
mogąbyćnieistotnedlanieformalnychkonwencjiiobyczajów
życiacodziennego,mogąteżnienadawaćsiędowyjaśniania
sprawiedliwości,czymożeraczejuczciwości,dobrowolnych
układówkooperacyjnychczyprocedurzawieraniaporozumień
umownych.Zkoleiprawonarodówmożewymagaćodrębnych
zasad,doktórychdochodzisięwniecoinnysposób.Będę
usatysfakcjonowany,jeślimożliweokażesięsformułowanie
rozsądnejkoncepcjisprawiedliwościdlapodstawowejstruk-
turyspołeczeństwa,pojmowanegonaraziejakozamknięty
systemodizolowanyodinnychspołeczeństw.Znaczenietego
specjalnegoprzypadkujestoczywisteiniewymagawyjaśnień.
Możnanaturalnieprzypuszczać,żegdybędziemydysponować
trafnąteoriądlategoprzypadku,łatwiejbędziewjejświetle
poradzićsobiezpozostałymiproblemamisprawiedliwości.Po
odpowiednichmodyfikacjachteoriatakapowinnadostarczyć
namkluczadorozwiązanianiektórychznich.
Innymograniczeniemnaszychrozważańjestto,żewprze-
ważającejczęścizajmujęsięzasadamisprawiedliwości,które
regulowałybyspołeczeństwodobrzeurządzone.Zakładam,że
każdypostępujesprawiedliwieiwnosiswójwkładwpodtrzy-
mywaniesprawiedliwychinstytucji.Choć,jakzauważyłHume,
sprawiedliwośćbywaostrożną,podejrzliwącnotą,wolnonam
postawićpytanie,jakwyglądałobyspołeczeństwodoskonale
sprawiedliwe2.Dlategozajmujęsięprzedewszystkimtym,co
nazywamteoriąścisłegoprzestrzeganiazasadsprawiedliwo-
ści,wprzeciwstawieniudoteoriiczęściowegoprzestrzegania
zasadsprawiedliwości(§25,39).Tadrugabadazasadyrzą-
2D.Hume,Badaniadotyczącezasadmoralności,przeł.A.Hochfeld,
PWN,Warszawa1975,s.20.
