Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Klasycznyutylitaryzm
61
dlaktóregowiększezyskijednychniemiałybykompensować
większychstratdrugich;albo,coważniejsze,dlaktóregopo-
gwałceniewolnościnielicznychniemiałobystaćsięsłuszneza
sprawąwiększegodobrastającegosięudziałemwielu.Taksię
poprostuskłada,żewwiększościsytuacji,przynajmniejna
odpowiedniowysokimetapierozwojucywilizacji,największej
sumykorzyścinieosiągasięwtakisposób.Bezwątpienia,
surowośćzdroworozsądkowychnakazówsprawiedliwościod-
grywapewnąrolęwograniczaniuludzkichskłonnościdonie-
sprawiedliwościidozachowańspołecznieszkodliwych,jednak
utylitarystajestprzekonany,żeprzyjmowanieowejsurowo-
ścijakopierwszejzasadymoralnościjestbłędem.Botakjak
dlajednostkiracjonalnejestdążeniedomaksymalizacjizaspo-
kojeniajejsystemupragnień,takdlaspołeczeństwasłuszne
jestmaksymalizowaniebilansunettosatysfakcjiwszystkich
jegoczłonków.
Najbardziejzatemnaturalnądrogąwiodącądoutylitary-
zmu(choćoczywiścieniejedyną)jestprzyjęciedlaspołeczeń-
stwajakocałościzasadyracjonalnegowyborudlajednostki.
Gdyzdajesięsobieztegosprawę,nietrudnozrozumiećrolę
bezstronnegoobserwatoraiznaczenieprzywiązywanewhi-
storiimyśliutylitarystycznejdożyczliwości.Albowiemwła-
śniepoprzezkoncepcjębezstronnegoobserwatoraiprzyjęcie
wywołanejoddźwiękiemuczuciowymidentyfikacjijakozasa-
dykierującejnasząwyobraźniązasadadlajednostkizostaje
przeniesionanaspołeczeństwo.Towłaśnieówobserwatorma
odpowiedniozorganizowaćpragnieniawszystkichosóbwje-
denspójnysystem;dziękitejkonstrukcjiwieleosóbzostaje
stopionychwjedną.Wyposażonywidealnewładzeżyczliwości
iwyobraźni,bezstronnyobserwatorjestdoskonaleracjonalną
jednostką,któraidentyfikujesięzpragnieniamiinnychjedno-
stekidoznajeichtak,jakgdybytobyłyjejwłasnepragnienia.
Wtensposóbustalaintensywnośćtychpragnieńiprzypisuje
