pośmierciwykluczanezespołecznościwykluczonych.
Zasługująonenawłasnąhistorięopowiedzianąprzez
niesame,przeztych,wktórychwzbudzałynieopisaną
grozę,awreszcieitych,dlaktórychpozostałyjedynie
„potwornymzabobonem”lubludowymwierzeniem
iprzedmiotemuczonychrozważań.
Wielkieiluzje
Wspomniałemwcześniejobłędnym,moimzdaniem,
pojmowaniuupiorówjakoistot„półdemonicznych”oraz
dystansiewobecdotychczasowychustaleń.Wskazane
jest,bynakreślićniecoszerzejtękwestię.Całego
przeglądustanubadańdokonaćniesposób,bowiem
nadobrąsprawę,naukowerozprawyo
avantlalettre
upiorachpojawiająsięzkońcemXVIstuleciaiwłączam
jedokorpusuźródeł,anowszaliteraturanatemat
wampirów,wktórejpojawiająsięwątkiwierzeń
zdawnejRzeczpospolitej,jestbardzoobszerna
(izazwyczajpobieżna).Skupięsięzatemnapolskich
badaniach,którewnajwiększymstopniuzaważyły
naakademickiejpercepcjiupioryzmu.
Powstaławlatachmiędzywojennychmonumentalna
KulturaludowaSłowian
KazimierzaMoszyńskiego,
dziełoobezsprzecznejwartości,posiadazarazem
wszystkiewadyiograniczeniawielkichsyntez.
Moszyńskiwykazujewielokrotnieracjonalistyczne
ipozbawionedystansupodejście:wierzenialudowe
starasięwyjaśniaćhalucynacjami,oceniaswoich
informatorów,pisząconichprzykładowo:„jeden
zestarszychparobków,wyjątkowooświecony
ioczytany(choćcoprawdanienazbyt
inteligentny)”[5].Opisującsłowiańskiepraktyki
ekstatyczne,odnosisięsłuszniedoszamanizmu,ale
przypisujegojedynie„nieoświeconymludom