Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Przepisyogólne
Art.5
Możnawskazaćwzwiązkuztym,żewwyrokuz22.11.2017r.(C-251/16,EdwardCussensiin.
v.T.G.Brosman)TrybunałSprawiedliwościstwierdził,żezasadazakazunadużyciaprawama
bezpośredniąskutecznośćimożebyćstosowananprzeciwko”jednostce,nawetjeślimożliwości
takiejnieprzewidywałoprawokrajowe.
41.Koncepcjanadużyciaprawajestoddawnaznanadoktrynieorazpraktyceprawniczej.Jestonakon-
strukcjąwystępującąszerokonagrunciepolskiegoprawacywilnego,prawapracy,prawazamówień
publicznych.
Jakonadużycieprawa-najogólniejrzeczbiorąc-jestokreślanasytuacja,wktórejpodmiotczyni
takiużytekzeswegoprawa(podmiotowego),któryjestsprzecznyzcelamiprzyznaniamutego
uprawnienia.
42.Nadużycieprawaczęstojestzwiązanezobejściemprawa.Oilejednakwprzypadkunadużycia
prawaprzezpojęcieprawarozumiemyprawopodmiotowe(przyznaneprzezprzepisyprawne
uprawnienia),otylewprzypadkuobejściaprawapodpojęciemprawaukrywasięprawowzna-
czeniuprzedmiotowym(tzn.konkretnyprzepisprawastanowionego).Niemniejjednakdziałania
stanowiącenadużycieprawa(podmiotowego)łącząsięczęstozobejściem(próbamiobejścia)kon-
kretnychprzepisówprawnych.
43.Dotychczaskonstrukcjanadużyciaprawawzasadzieniewystępowała(niebyłastosowana)nagrun-
cieprawapodatkowego.Byłotozwiązaneprzedewszystkimzprzyjętąwpolskiejpraktycezasadą
literalnejwykładniprzepisów,wmniejszymstopniuuwzględniającącelewprowadzeniadanych
przepisówczyteżodwołującąsiędonich.
44.Koncepcjanadużyciaprawaunijnego,jakwiększośćkonstrukcjiizasadprawaunijnego,jestwytwo-
remorzecznictwaEuropejskiegoTrybunałuSprawiedliwości.Koncepcjatapojawiłasięinastępnie
byłarozwijana(podtrzymywana)wkolejnychorzeczeniachTrybunału.
WocenieEuropejskiegoTrybunałuSprawiedliwości,abydoszłodonadużyciaprawaunijnego,
muszązostaćstwierdzonedwaelementy:
1)elementobiektywny-przejawiającysięwsztucznymtworzeniuwarunkówdoodnoszenia
określonychkorzyści;nsztuczność”działaniapoleganatym,żedziałaniasąpodejmowane
wyłączniewceluuzyskaniakorzyści,natomiastniemajążadnegoinnegouzasadnienia;zaist-
nienietychokolicznościzawszemusibyćpodjętenatlekonkretnegoprzypadku;
2)elementsubiektywny-wolauzyskaniakorzyściniezgodnejzcelamiprawaunijnego.
45.Koncepcjanadużyciaprawaunijnego,chociażnarodziłasięblisko40lattemu,ażdo2006r.nie
byłaprzedmiotemzastosowanianagrunciepodatkowym.
Zmieniłosiętow2006r.,kiedytoEuropejskiTrybunałSprawiedliwościwdwóch(wydanychtegosa-
megodnia)wyrokachstwierdził,żekoncepcjanadużyciaprawaunijnegomazastosowanienagruncie
VAT.Byłytowyroki:z21.02.2006r.(C-255/02,Halifaxplc,LeedsPermanentDevelopmentServices
Ltd,CountyWidePropertyInvestmentsLtdv.CommissionersofCustoms&Excise)orazz9.09.2004r.
(C-223/02,UniversityofHuddersfieldHigherEducationCorporationv.CommissionersofCustoms&
Excise).Wtychsprawachsądykrajowe(zWielkiejBrytanii)zadałyjednakwyraźniepytanieomoż-
liwośćzastosowaniakoncepcjinadużyciaprawanagruncieregulacjiopodatkuodwartościdodanej.
Chodziłownichoewentualnośćnadużyciaprawadoodliczeniapodatkunaliczonego.
Wobusprawachpodatnicyprowadzącydziałalnośćprzedewszystkimzwolnionąodpodatku
mielipodjąćdużeinwestycje.Zuwaginaprowadzeniedziałalnościzwolnionejmusielibyponosić
153
