Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowadowydaniapolskiego
XIII
EpistemologyandCognition(1986)proponujępolskiemu
czytelnikowipóźniejsząKnowledgeinaSocialWorld(1999).
Mampotemudwapowody.Popierwsze,taksiążkaprzynosi
równiedoniosłyprzełomwepistemologiicopoprzednia.Zrywa
mianowiciezinnymkartezjańskimmitem,wedlektóregopozna-
niejestprzedsięwzięciemindywidualnegopodmiotu(Descartes
1981[1637]).Trzymałsięonniezwyklemocnoniemaldokońca
XXwieku,mimopotężnegociosuzestronysłynnegoargumentu
LudwigaWittgensteina(2000[1951])przeciwmożliwości
językaprywatnego.Wittgensteindowiódł,żepodmiotpozna-
jącyniemógłbynawetrozpoznaćsiebiejakotakiego,gdybynie
przyswoiłsobiespołecznieobowiązującychregułgierjęzyko-
wych,wtymgrynaukowej.Mimotojeszczezgórątrzydzieści
latpóźniejJohnWatkins(1989[1984])utrzymywał,żeuczony
wyposażonywodpowiedniąmetodęnaukowąmógłbysamotnie
uprawiaćnaukę.
2.EpistemologiaspołecznamiędzyKuhnemaGoldmanem
Drugimpowodemmojegowyborujestto,żesporywokół
reliabilizmusąpolskiemuczytelnikowiznanechoćbyzmono-
grafiiRenatyZiemińskiej(2002)czybardziejpopularnejEpi-
stemologiiJanaWoleńskiego(2007),atakżelicznychartyku-
łówwczasopismach.Natomiastproblematykaepistemologii
społecznej,wstosunkowoświeżymparadygmaciezapoczątko-
wanymprzezGoldmana,jestwpolskimpiśmiennictwiesłabo
obecna.Cotozaparadygmat?Różnisięonzasadniczoodepiste-
mologiispołecznejzainspirowanejprzezThomasaKuhna(2011
[1962]).Kuhnpodkreślałrolęczynnikówspołecznych(ipsy-
chologicznych)wdynamiceprzemiannauki,takzwanychrewo-
lucjinaukowych.Zarazemnegowałfunkcjęnaukijakoposzuki-
waniaprawdy,sprowadzającjądorozwiązywaniałamigłówek
(puzzles).Tozaśskłoniłolicznychteoretykównaukspołecznych
dorozwijaniarozmaitychnnowychepistemologii”,wedlektó-
rychnaukajesttaksilnieuwarunkowanaspołecznieikulturowo,
żenieprzysługująjejżadnewaloryobiektywne.
Myślta,jakkażdainnawfilozofiiipozanią,niejestcał-
kiemnowa.NaprzykładKarlMannheim(2020[1929])głosił,
żenaukispołecznesąnieuchronnieuwarunkowanespołecznie,
