Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowadowydaniapolskiego
XV
przestajeztegopowodubyćposzukiwaniemprawdy.Nato-
miastzadaniemepistemologiispołecznejjestbadaniepraktyk
społecznychiichocenapodwzględemefektywnościwspiera-
nialubhamowanianaszychaspiracjipoznawczych.Biorącpod
uwagękategorięodkryciauFleckaiprzypatrującsięjejprzez
pryzmatpóźniejszychdokonańpojęciowychfilozofii,można
jegoteorięzinterpretowaćzgołainaczejniżKuhnczyWojciech
Sady(2016),wsensiebliższymepistemologiiwerystycznej
(por.Regeńczuk1998).
3.Epistemologiaaetyka
Epistemologiaindywidualistycznamaścisłezwiązkizetyką.
WklasycznymujęciuKartezjuszabłądpoznawczypolegananie-
starannymzastosowaniumetody.Niestarannośćzaśjestbłędem
moralnym.Współcześniewyraźniedeontologicznycharakterma
epistemologiacnót.Choćepistemologianiezawszełączywie-
dzęzpowinnościątakbezpośrednio,tojednaksąliczneprzy-
kładytakichskojarzeń.SłynnyesejWilliamaK.Cliforda(2017
[1876])nositytułEtykaprzekonańidowodzi,żepostępowanie
napodstawieniedostatecznieuzasadnionychmniemań(beliefs)
jestniemoralne.PolemikazestronyWilliamaJamesa(1896)
wykazuje,żezawieszeniesąduzpowoduniedostatecznych
dowodówmożemiećmoralneskutkirównieopłakanejakbłąd.
Stądpowinnośćpoznawaniaprawdyusprawiedliwiapodjęcie
ryzykabłędu.WPolsceWłodzimierzGalewicz(1998)odClif-
fordazapożyczyłtytułswojejksiążki,StefanAmsterdamskinapi-
sałzaś:nmojąetykąjestmojametodologia”(1983,134-135).
Postkuhnowskaepistemologiaspołecznarównieżjestpełna
napomnieńetycznych,częstonaodwyrtkęwstosunkudoepi-
stemologiiindywidualistycznej.Wyzierazniejduchtolerancji
dlaobcychkultur,równouprawnieniaodmiennychperspektyw
poznawczych,możliwegodziękiporzuceniuideałuprawdy
obiektywnejpowszechnegorozgrzeszeniazabłąd,apologiiwol-
nościodzyskanejdziękiobaleniutyraniinauki.Zdrugiejstrony
uderzaonawoskarżycielskietonypodadresemuczonych,którzy
głoszą,żeodkrywająumeblowanieświata,podczasgdytooni
namgomeblująwytworamiswoichfantazjiwrodzajumikroczą-
stekiinnychniewidów.Wodróżnieniuodsowitegozaprawiania
