Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kosztenergetycznywzrostuirozwojuorganizmuzwiązanyjestzarównozpotrzebami
energetycznymirozwijającychsiętkanek,jakiztworzeniemzapasówenergii.Szacujesię,
żekosztenergetycznywynikającyzewzrostuorganizmuniemowlęciawpierwszych
miesiącachżyciastanowiokoło35%całkowitegozapotrzebowaniaenergetycznego.
Udziałenergiizwiązanejzrozwojemorganizmuzmniejszasiępodkoniec1.rokużycia
dookoło5%ipoukończeniu2.rokużycia,ażdozakończeniawzrastania,pozostaje
napoziomieokoło1-2%całkowitychwydatkówenergetycznych.
Wokresieciąży,wzwiązkuzewzrostemirozwojempłoduorazłożyska,rozrostem
macicyigruczołówmlecznychorazzmianąmetabolizmu,zwiększająsięnietylkowy-
datkienergetycznezwiązanezpodstawowąprzemianąmaterii,lecztakżezwykonywa-
nąaktywnościąfizyczną.Równieżprodukcjapokarmunaturalnegoizapewnieniejego
właściwejwartościodżywczejprowadzidozwiększeniazapotrzebowaniaenergetyczne-
gokobietykarmiącej,któreczęściowopokrywanejestzzapasówtłuszczuzgromadzo-
nychwczasieciążyizwiązanejestzesposobemkarmienia(wyłącznelubczęściowe)oraz
czasemkarmienia.
Poukończeniu400rokużyciaprzemianamateriiulegapowolnemuobniżaniu,jed-
nakwartośćspoczynkowegowydatkuenergetycznegoodniesionadozmniejszającegosię
udziałutkankimięśniowejuosóbstarszychmożepozostaćniezmieniona.Utakichosób
zmniejszasięudziałbeztłuszczowejmasyciała,cowpływanaograniczeniepodstawo-
wychwydatkówenergetycznych.Beztłuszczowamasaciałazmniejszasięśrednioo10%
między25.a60.rokiemżycia,onastępne10%między60.a75.rokiemżycia,anastepnie
ookoło20-25%między75.a90.rokiemżycia.
Kobietymająmniejszeniżmężczyźnipodstawowewydatkienergetyczne,adalszemu
obniżeniuulegająonepomenopauzie.Całkowitewydatkienergetycznesąśrednioo11%
większeumężczyznniżukobiet,cowiążesięgłówniezmasąciałaijegoskładem(mniej-
szązawartościątłuszczuiwiększązawartościąmięśni).Możliwejesttakże,żespoczyn-
kowewydatkienergetycznezależąodpochodzeniaetnicznego,np.sąmniejszeuosób
pochodzeniaazjatyckiegoniżuosóbpochodzeniakaukaskiego.
PodczassnuPPMzmniejszasięookoło10%,natomiastnikotynaikofeina,nasilając
termogenezę,zwiększająwydatekenergetyczny(wypalenie20papierosówwciągu24go-
dzinzwiększagośrednioo200kcal).Masaciałaosóbprzerywającychpalenie,niestosu-
jącychrównocześnieodpowiedniozaplanowanejdiety,zwiększasięzwykleookoło10kg
wciąguroku.
Spadektemperaturyotoczeniaponiżejtzw.komfortutermicznegopowodujenasi-
lenietermogenezy,jednakobecniewydatekenergetycznyzwiązanyztermoregulacjąnie
jestznaczący,cowiążesięzdostosowaniemotoczenia(temperaturypomieszczeń,ubrań)
doutrzymaniakomfortucieplnego.Zreakcjątermogenicznąnażywnośći/lubzimno
możebyćteżzwiązanatermogenezaadaptacyjna,którajestwydatkiemenergetycznym
dotyczącymdostosowaniaprzemianenergetycznychdozmieniającychsięczynników
środowiskowych.Termogenezaadaptacyjnamożebyćzwiązanam.in.zfunkcjąbiałek
rozprzęgającychwbrunatnejtkancetłuszczowejimięśniach,jednakwnormalnychwa-
runkach,uzdrowychosób,tenelementtermogenezyniewpływaistotnienacałkowite
wydatkienergetyczne.
4
1.Zapotrzebowanieenergetyczneorganizmuczłowieka
