Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
charakterów,urozmaiconairóżnorodna,miałabowiemchronić
oduproszczeńitrywialności.Jaktrafniepisał–poświadczając
znajomośćstosownejliteraturypodmiotowejiprzedmiotowej–
„mimozdańniektórychautorówkomediazłożonatylkozosób
śmiesznychidziwacznychtakbędzienienaturalna,jakzesamych
mędrców”(PW,t.13,cz.1,s.265),zamykająctękonstatację
uwagą,żekomediamabyćobrazemświata.Tociekawezestawienie
irównocześniezadanieartystyczno-ideowesytuujeFredrę
wcentralnymnurcieromantycznejliterackiejantropologii,wiodącej
kunowoczesnymśrodkomobrazowaniazujęciamigroteskowymi
naczele.Fredro,nietylkowkomediach,chętnieposługiwałsię
kategorią„nieśmiesznejśmieszności”,pozwalającejwsposób
pogłębionyidynamicznyprzedstawiaćświatiludzi.Unikałbowiem
komediopisarzjednostronności,tendencyjnościipłaskiego,
moralizatorskiegodydaktyzmuwwydaniuzarównoklasyków
przeszłych,jakitychzdrugiejpołowyXIXwieku,jemurówieśnych,
atakżemieszczańskiejkomediiparadyzowej.Uznawał,że„komedia
wyłącznietendencyjnanicnienauczy,nikogoniepoprawi”,
bo„więcejwniejzawszezłościniżprawdy”(PW,t.13,cz.
1,s.232)–podobniejaktazłożonatylko„zosóbśmiesznych
idziwacznych”lub„zsamychmędrców”.
KomediowyświatFredryijegopostacietoświatskopiowany
zoryginału,abohaterowienajczęściejmają„jakmedale[...]dwie
strony”(PanJowialski,aktI,w.164).Fredrosformułowałswe
credotwórczejużwprzedmowiedopierwszegotomuKomedyj
zroku1826:„Chcącmalowaćludzi,ludzitrzebamiećprzed
oczyma”.Oznaczałoto,żeczęstokroć,czytającjegoutwory,mamy
doczynieniazkonkretnymizdarzeniamiipostaciami.Zkolei
wnieocenionejautobiografiijednoznaczniedeklarował:
Utworymojejmyśli,Geldhab,Radost,Jowialski,Cześniketc.,etc.,dlamnie
żyją,gdzieśichwidziałem,gdzieśsłyszałem,gdzieśznałem–pamięcią
kopiowałemrysporysie,troszczącsięoinneosobyiozawiązanieakcyjtylko
tyle,ilemitopotrzebnymbyłodouwydatnieniacharakterystycznychodcieni
mojegowzoru.[PW,t.14,s.183]
Wszystkotopozwalawięcmówićocorazgłębszym
zakorzenieniutwórczościFredrowskiejwotaczającympisarza
świecie,wnajróżniejszychaspektachorazwymiarach
