Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
popisiewBraniewie,choćzliteraturąniemiałanicwspólnego,
przepełniadumaabsolwentazpowoduzaistnieniajejwdruku.
Wcałejulotce–szumnieokreślanejprzezMorsztynajako
najwyższejpróbykruszec„naukikursuwszytkiego”oraz„zysk”
zainwestowanychwnaukęśrodków–właściwietylkopersonalia
mogłystanowićjegozasługę,byłytojednakpersonaliaporaz
pierwszynamaszczonedrukarskąfarbą.Zwydarzeniategoautor
zdawałrelacjęwdedykacyjnejprzedmowiedebiutanckiego
Źwierciadłastatecznegoiszalonegomłodzieńca,kiedyjego
marzeniaopublikowaniuipoetyckiejsławiewłaśniezaczęłysię
ziszczać.
TapierwszaksiążkaMorsztyna,wydanamiędzylipcem1598
amarcem1606roku,niezachowałasię.PodkoniecXIXwieku
warszawskiantykwariuszopisałjejzdefektowanyunikat,
pozbawionym.in.kartytytułowej,nieznamywięcanipełnego
tytułudzieła,anidatydruku.Fragmentzawierałwierszowanylist
dedykacyjnydowujapoetysygnowany:„W[asz]m[ości]mego
miłościw[ego]panaidobrodziejananiższysłużebnikHieronim
MorsztynzRaciborska”,krótkąprzedmowędoczytelnikaoraz
początekŹwierciadła[68].Wantykwarycznymkatalogustarczyło
miejscajedynienaprzedrukdedykacji.Morsztyntakokreślałwniej
swedzieło(w.37–38):
Atennapierwszysnopekwdzięcznieżniwatwego
Przyjmijakoodsługiswegonaniższego.
Domotywuobłożyn,tj.uroczystegoofiarowaniapanu
pierwszegozżętegosnopka,poetawliściededykacyjnymwracał
kilkakrotnie(w.27–28i77–84),odwołującsiędosłynnejformuły
przypisaniaPsałterzaDawidowego:„Żniwaswegopierwszysnop
tobieofiaruję”[69].UKochanowskiegookreślałaonapoczątek
wydawaniaspuściznynarosłejprzezcałeaktywnepisarskożycie,
tymczasemmłodyautorużywajej,byuczcićpoczątekpoetyckiej
drogi.Jakprzystałonaliterackąapoteozęmłodzieńczegostanu,
dochodziuniegodogłosuniedojrzałość,leczzadowolonazsiebie
butnamłodość.
Tytułdziełaodwołujesiędopodstawowegogatunku
parenetycznego,ukazującegoosobowywzorzecpostępowania
(speculum).JakwyjaśniałMikołajRejwpodtytuleswego
