Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
20Zaburzeniaosobowościwmodelachmedycznychiwpsychologiiróżnicindywidualnych
ścizkoleiprzejawiasięwistnieniupopierwszekryteriówogólnychzabu-
rzeńosobowości,którenadrzędne,podrugiepodgrupzaburzeń(np.
wiązekwDSM)ipotrzeciedopróbwyróżnianiakryteriów,któremają
wyższąwagęlubkluczowedladiagnozy(Dowson,Grounds,1995).
Chociażsystemklasyfikacjikategorialnejniemożebyćwpełniateore-
tyczny,ponieważwszystkietwierdzeniaopisowepowstająpodnieuchron-
nymwpływemteoretycznychzałożeńwstępnych,tojednakklasyfikacje
DSMiICDpowszechnieuznajesięzawzględnieateoretyczne.Oznaczato,
żeprzyopisieiwskazywaniunaprzyczynyniekorzystasięzkoncepcjipsy-
chologicznychstworzonychwramachposzczególnych,paradygmatów,ale
teżto,żesystemytewłaściwieniedająwystarczającegoteoretycznegoani
empirycznegouzasadnienia,dlaczegotakieanieinnetypyzaburzeńzostały
wyodrębnione(Livesley,2001).Zatemateoretycznośćjestwpewnymsensie
wyborem„mniejszegozła”,gdyżtworzenieklasyfikacjiopartychnateorii
znacznieutrudniałobyoperacjonalizacjęiograniczałoużyteczność.
Innąkwestiąjestjeszczeczastrwaniacechyosobowościlubsymptomu
-jakdługomusibyćwidoczna,abyuznać,żeistniejeijakdługomusinie
byćnotowana,abymożnabyłopowiedzieć,żejejniema.Chociażwdefinicji
zburzeńosobowościjestzawartastabilnośćidługotrwałośćcechy,tojednak
to,wjakdługimokresiemasięonapojawiać,jestzróżnicowane-naprzy-
kładskłonnośćdoirytacjiczygniewuwzaburzeniachosobowościborder-
linedłużejwidocznewczasieniżgestysamobójcze(WidigeriLowe,2010).
Podobnepróbydefiniowania„widoczności”cechpodejmowanoteżdlain-
nychzaburzeń(WidigeriLowe,2010).
Jakwidaćupodstawkategorialnychmodelileżyzałożenie,żeniema
ciągłościmiędzyposzczególnymitypami,atojesttrudnedoutrzymania
zpunktuwidzeniadanychempirycznych,prawiezawszerozstrzygających
wątpliwość,czymamydoczynieniazoddzielnymikategoriamiczyzkonti-
nuum,nakorzyśćpodejściadymensjonalnego.Zatemzałożenieokatego-
rialnościsamowsobiejestpodstawowąwadąmodelu,którawkonsek-
wencjiprzyczyniasięnakładaniasięnasiebiekategoriidiagnostycznych
różnychzaburzeńosobowości,arbitralnychgranicmiędzynormąazabu-
rzeniemorazwysokimodsetkiemdiagnozniespecyficznych(kategoria„in-
ne”)lubwielokrotnych,jaknaprzykładzaburzeniaosobowościmieszane
(Jenseniin.,2006;Simonsen,2010;Widiger,Mullins-Sweatt,2005).Dalsze
ograniczeniamodelikategorialnychtoubogośćteoretyczna,złudzeniejed-
noprzyczynowościzaburzeń,ryzykomechanicznegodiagnozowaniawe-
długkryteriówzprzeoczeniemwłaściwościpodmiotowychiryzykoreifika-
cjipodmiotudiagnozy.
Mimotakwieluwadmodelekategorialnepowszechniestosowane,
ponieważmająniezaprzeczalnezaletypraktyczne,ajednookreślenieniesie