Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szeptem.
XV.ZDZIEJÓWRECEPCJI
MiędzywydaniamiksiążkowymiZiemiobiecanejiChłopów
upłynęłodziesięćlat.Gdyw1909rokuczytelnicyotrzymalidorąk
tetralogię,sławaChłopówprzyćmiłapopularnośćpowieści
o„polskimManchesterze”.ChłopskaepopejatorowałaReymontowi
drogędoNagrodyNoblainaświatowerynkiwydawnicze.Ziemi
obiecanejprzypadłloswcieniuChłopów,aleteżbezpośrednio
zanimi;whierarchiiartystycznejtwórczościpisarzaniewątpliwie
temuwłaśniedziełunależysięmiejscedrugie.
WponadstuletniejrecepcjiZiemiobiecanejpowracają
wkomentarzachkrytykówpewnewątkiinterpretacyjne.Główną
izawszeaktualnąperspektywą,zjakiejoglądanopowieść
Reymonta,byłproblemrealistycznejwiernościobrazuŁodzikońca
XIXwieku.Jużwwypowiedziachpierwszychrecenzentówdałsię
zauważyćznamiennydwugłoswoceniepoczynańpisarskich
Reymonta.Krytycypodkreślalizgodnie,iżpisarz,dokonawszy
ciekawegowyborutematumiastaprzemysłowego
(Flach[73],Matuszewski[74]),starałsięprzedstawićgowjak
najpełniejszysposób.Objąłzatemobserwacjąwszystkiekręgi
społeczneistworzyłwielostronny,bogatyobrazżyciamieszkańców
Łodzi(Matuszewski,Dmowski[75],Krzymuska[76],Potocki[77],Flach).
Równocześniejednakzzaletytejczynionoczęstowadę,wskazując,
iżnadmiarpostaci,wątków,epizodówpowodujechaos
kompozycyjnyicałośćtracinaprzejrzystości.Feldman,poszukując
przyczyntakiegostanurzeczy,stawiałnastępującądiagnozę:
Zodczuciaświata,jakożywiołu,płynieteżstylReymonta:oniezrównanej
potędze,huczącejzłoskotempowodzi.Powódźtęautorstarasięująć
włożyskoobmyślanejkompozycji.[...]NaogółjednakReymont,wodczucie
żywiołuwkładająccałegosiebie,każdeniemalwrażenieprzepełnianadmiarem
