Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hellenistycznasceneria
WdrugiejpołowieIVwiekucesarstworzymskie,awjegogranicachan-
tycznespołeczeństwo,zbliżałosiędokolejnegowswoichdziejachcywi-
lizacyjnegoprzełomu.WczęścipołożonejnazachódodPółwyspuBał-
kańskiegogospodarzamistawalisięprzybyszeztakzwanegoBarbaricum,
wczęścipołożonejnawschódodstrefybałkańskiejtworzyłysięenklawy
przyszłejcywilizacjibizantyjskiej.Hellenistyczneirzymskiedziedzictwo
przenosiłydoskarbcanowejkulturywielkiemetropolierzymskiego
wschodu,wśródktórychwszelkimbogactwemskrzyłasięAleksandria,
AntiochiaiKonstantynopol.Tymskarbcem,wktórymchroniononaj-
cenniejszydorobekcałejstarożytności,byłybiblioteki,uniwersytety
iświątynie.Spośródtychostatnichupadekantykuprzeżyłyświątynie
chrześcijańskieipamięćoŚwiątyniJerozolimskiej,którąprzechowy-
wałysynagogi.Dziękinkapitałowi”zgromadzonemuwtychskarbcach
możliwebyłopomyślneprzetrwanieantykuwbizantyjskiejformule.
PonieważakcjamamiejsceweWschodnimCesarstwieRzymskim,siłą
nośnątegoprocesubyłyideehellenizmu,któreodIIIwiekup.n.e.,
utrzymywałyprzyżyciumiastaAzjiMniejszej,Syrii,PalestynyiEgip-
tu.Przywołującideehellenizmuiumieszczającjewsceneriiprzemija-
niastarejinarodzinnowejcywilizacji,wskazujęnaistotnetłodoko-
nującychsięwtedyprzewartościowańreligijnych.Chcętymsamym
powiedzieć,żebezustawieniategotłanieudanybędziekażdyopispóź-
noantycznegospołeczeństwa.
Zajmującsięswegoczasuobiegiemmonetarnympóźnoantycznego
Rzymu,mogłempoznaćsiłęsprawczązłotazgromadzonegowmiastach
Wschodu.Setkitysięcyfuntówtegokruszcu,wodpowiednimczasie
skumulowanewskarbcachcesarzyWschodu,pozwoliły
,ażdonastania
bizantyjskiejepoki,utrzymaćnawysokimpoziomiegospodarkęhelle-
nistycznychmiast1.Jeślitymkapitałempotrafionogospodarowaćwtej
częściśródziemnomorskiegoświata,unikając,wprzeciwieństwiedo
Zachodu,większychspołecznychkonfliktów,toczybyłtotylkoefektdo-
brzeprosperującejgospodarki?Jakiemechanizmychroniływielonaro-
dowe,wielokulturoweiwieloreligijnemiastaWschoduprzedwybuchem
1J
.Iluk,Ekonomiczneipolityczneaspektycyrkulacjizłotawpóźnymcesarstwierzym-
skim,Gdańsk1988,s.70-82.
15
