Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanChryzostomijegokazaniaożydowskiejpolitei(Wprowadzenie)
wewschodnichprowincjachpóźnorzymskiegopaństwa;agdybyszukać
przyczyntegozjawiska,wówczasnależałobywskazaćprzedewszystkim
nadziedzictwokulturyhellenistycznej.
Hellenowie
Głównymibohateramikazańwięcjudaizanci-zdrajcy
,wywodzą-
cysięzkręgównsłabychchrześcijan”.Alenietylkooni.Jaksamwinnych
pismachzauważa,krzewiiobjaśniazasadychrześcijaństwawtrzechprze-
strzeniach:wśródŻydów,heretykówiHellenów.Oboknichpojawiająsię
aktywni,obstającyprzyswoimikłótliwiŻydzi,którychzracjitakichcech
charakteru,niekiedynazywaFileneikosami.Zdarzasię,żedojudaizan-
tówiŻydówdołączająteżHellenowie(§XXπVsg).Niedokońcaźli,alejesz-
czeniechrześcijanie.KogoChryzostomobdarzadesygnatem§XXπVsg?
CzywdrugiejpołowieIVwiekuto,jakchciałniegdyśWilamowitz,
powóddowyklęcia(kanon29).WtedytakżezakazanowspólnegozŻydamispożywania
przaśników(kanon38)iprzyjmowaniadarówświątecznychodŻydówiheretyków(kanon
37).Zmianędatacjiobradsynodu(wskazanienalataosiemdziesiąte,aniesześćdziesiąte
IVwieku)proponująpolscywydawcyDokumentówSoborówPowszechnych-ks.prof.
H.Pietrasiks.drA.Baron.PonieważtomIV,obejmującykanonytegosynodujestjesz-
czenaetapieprzygotowaniadodruku,polegamnaustnejinformacjiks.prof.H.Pietrasa
wtejsprawie,zacoserdeczniedziękuję.Ważnymdokumentem,oświetlającymrelacjepo-
międzyżydowskąichrześcijańskąpoliteją,byłytzw.KonstytucjeApostolskie,ułożonenaj-
prawdopodobniejwAntiochiipo380r.,awięcwtedy
,kiedyChryzostomnprowadził”swój
dialogzjudaizmemizjudaizantami.Konstytucjeustanawiająkaręusunięciapozakrągchrze-
ścijańskiejpoliteikażdego,ktonzbliżysię”dopoliteiżydowskiej(KonstytucjeApostolskieII
61,1;VIII,47
,7
.65.70.71);owenzbliżeniesię”towejściedosynagogi,uczestnictwowświę-
tachżydowskich,spożywanieprzaśników,użyczenieolejusynagodze,świętowaniePaschy
wdniu14nisan;chociażznajdziemytamtakżedaneniewolnikomprzyzwolenienaodpo-
czynek,zarównowsabat,jakiwniedzielę(KonstytucjeApostolskieVIII,33,2).
Zkoleiwśród66ustaw,jakiewKodeksieTeodozjuszaiJustynianaregulująstosunki
pomiędzychrześcijanamiiŻydami,najczęściejjestpowtarzanyzakazprozelityzmu.Jako
żenadalludzie,którzypozostająprzywiązanidobezbożnościŻydów(C.ThXV,5,5z425
r.),troskącesarzypozostajeochronachrześcijanprzedwpływamijudaizmu.Wcytowanych
Kodeksach,na66dekretówodnoszącychsiędojudaizmuiŻydów,14ustaw(21%)skierowa-
nodoŻydówszerzącychprozelityzmwśródludziwolnych,a12ustaw(18%)publikujezaka-
zykonwersjinajudaizmniewolnikówpochodzeniachrześcijańskiego.Donichnależydołączyć
2ustawyzabraniającechrześcijanomkontaktowaniasięzheretyckimikultaminawiązujący-
midojudaizmu.DekretyadresujesięwrównejilościdoprefektówWschoduiZachodu.Oby-
czajniewygasa,jakchciałTeodozjuszII,zchwiląuznaniachrześcijaństwazareligiępaństwo-
wą.Wspomniane28ustawobejmujeczasodIIIdoVIwieku;dwiepochodzązIIIwieku,
dziewięćzIVwieku,czternaściezVwiekuitrzyzVIwieku;por.J
.Iluk,Późnorzymskiepań-
stwowobecchrześcijańsko-żydowskiegokonfliktuIViVwiekn.e.),[w:]Z.Stachowski(ed.),
ReligioznawstwopolskiewXXIwieku,Tyczyn2005,s.577-601.
30