Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanChryzostomijegokazaniaożydowskiejpolitei(Wprowadzenie)
niepokójkapłanawzbudzająci,którzyzdradziwszyKościół,idądosyna-
gogi;niejesttakżełaskawymwobecjudaizantówwywodzącychsięspo-
śródHellenówipogan.Oniwszyscy-judaizancizchrześcijan,Hellenów
ipogan-głównympodmiotemjesiennychkazańChryzostoma,awka-
zaniachpojawiająsię,majączatło-czarnączeluśćjudaizmu25,wktó-
rejmajaczypostaćŻydaFiloneikosa-chociażprzegranego,jednakswar-
liwegoistalerywalizującegoopalmępierwszeństwa26.Wiedząc,kimbyli
głównibohaterowie,niebędzienadużyciem,jeżelicyklośmiukazańza-
tytułuję:MowyprzeciwkojudaizantomiŻydom.
Chociaż,biorącpoduwagęporęroku,któraw386iw387r.zmobi-
lizowałaChryzostomadokaznodziejskiejaktywności,amówiącdo-
kładniej,zewzględunaspecyfikętejporywżydowskimkalendarzu,na
własnyużyteknazywamjejesiennymikazaniami27.
Adresat:judaizanciiprozelici
ZamysłChryzostomapolegałnapublicznympotępieniupóźnoan-
tycznychjudaizantów,wywodzącychsięspośródchrześcijan.Przytej
okazji,gromadzącargumentyprzeciwkozdradzającymchrześcijaństwo,
musiałtakże,choćbytylkonaużytekretorycznychfigur,zmozaikiży-
dowskichobyczajówułożyćnatyleciemnyobrazjudaizmu,bywstrzą-
snąćsumieniembłądzących.Stądteżnieprzypadkowąbyłaporawygło-
szeniamów.Chryzostomruszadoatakunakilkadniprzedpoczątkiem
25Jeżelionodzisiajnadalporaża,toznaczy
,żeJanChryzostomdobrzepoznałsztukę
perswazji.Pamiętajmyjednak,żewtejsztucenietylkoonbyłbiegły
.Przytaczaneponiżej
fragmentyztwórczościwschodnichOjcówKościoła:IgnacegozAntiochii,EfremaSyryj-
czyka,AfrahataiIzaakazAntiochii,układająsięwpasmoświadectwopodobnymwy-
dźwięku.Wreligijnychpolemikach(czytylkowtamtejepoce?)niemawielemiejscana
eleganckiesłowa.Celneprzykładynjędrności”epitetówztakichrozprawzob.[w:]R.L.Wil-
ken,JohnChrysostomandtheJews:RhetoricandRealityintheLate4thCentury
,Berke-
ley-LosAngeles-London1983,s.95-125.Natomiast,wodniesieniudonłacińskiej”
szkołypolemikreligijnych,nieocenionajestpraca:I.Opelt,Polemikinderchristlichen
lateinischenLiteraturvonTertullianbisAugustin,Heidelberg1980.
26ChryzostomtakczęstowprowadzadonarracjiepitetDtXóVstKot,naoznaczeniezacho-
wańicechcharakteru,możnatenzwrotwpisaćnadługąlistęnominaagentisŻydów
.Przy-
domek,zbudowanyzesłówfilo-inikeo-wyróżnialudzinkochającychzwycięskieboje”,npo-
szukującychokazjidostarć”,nniegotowychdoustępstw”,nzarozumiałychiżądnychprzewagi”.
27Odniesieniakalendarzowegoniemożnawprowadzićdotytułu,przezwzglądnaka-
zaniezwaneMowąoprotopaschitach,którewygłosiłwniedzielę-31stycznia387r.;do-
tychczas,wcykluośmiukazańumieszczanojenatrzecimmiejscu.Chryzostom,nakaza-
nieopotępionejprzezSobórwNiceiherezjiprotopaschitów,wybrałdzień31styczniagdyż
byłatoostatniachrześcijańskaniedzielaprzed14nisan,dniemżydowskiejPaschy
.
26