Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Noszczyk(red.),Chirurgiatętniciżyłobwodowych.Tom1,Warszawa2006
ISBN978-83-200-3252-9,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2007
Ryshistoryczny
leczeniachoróbnaczyń
WojciechNoszczyk
1
101
Chorobytętnic
Dzisiejszanaukaochorobachnaczyńsięgaswoimi
korzeniamiczasówstarożytnych.Słynnypapirus,od-
nalezionyprzezniemieckiegoegiptologaGeorga
Ebersaw1872roku,któregopowstaniedatujesię
wprzybliżeniuna1550rokp.n.e.,zawierapierwsze
wzmiankiochorobachtętniciżył.Dokumentten,
mówiąconprzygotowaniulekównawszystkiescho-
rzenia”,wspominaobadaniutętnanakończynach,
żylakachkończyndolnych,atakże–prawdopodob-
nie–otętniakach[wg1,2].
Odnajdawniejszychczasówkrwawieniatętnicze
byłyzasadniczymproblememzarównowróżnych
patologiachnaczyniowych,jakiprzedewszystkim
podczaswszelkichzabiegówchirurgicznych.Jednak
dopierookoło100rokun.e.dwajosiadliwRzymie
lekarzegreccypodalizasadypostępowaniawkrwa-
wieniach.Heliodoruszalecałprzedwykonaniemam-
putacjizakładanieopaskiuciskowejpowyżejcięcia,
aRufuszEfezustosowałpodwiązkinaczyniowe
iskręcanienaczyńwceluzatamowaniakrwotoku.
Tętniakiiurazynaczyń,problemyznajdującesię
idziśwcentrumzainteresowaniachirurgiinaczynio-
wej,odzaraniadziejówprzyciągałyuwagęnajwybit-
niejszychumysłówmedycyny.JakpodajeH.East-
cott,pierwszeznanenamopisytętniakówpochodzą
zIIwiekun.e.iwyszłyspodpiórarzymskiegoleka-
rzaAntyllosa.Napodkreśleniezasługujenastępujący
fragmentzjegodzieła:nSądwarodzajetętniaków,
jeden–wktórymdochodzidomiejscowegorozsze-
rzeniasiętętnicy,idrugi–powstającynaskutekpęk-
nięciatętnicyiprzemieszczeniasiękrwipozanią.
Tętniakispowodowanerozszerzeniemsądłuższeniż
inne.Te,spowodowanepęknięciem,sąbardziejokrą-
głe”[wg3].
WspółczesnyAntyllosowi,wybitnylekarzifilozof
rzymski–Galen(130–200),pracującjakochirurg
wszkolegladiatorów,miałsposobnośćleczeniawielu
urazówitętniakówrzekomych.Opisywałwnikliwie
objawykliniczne,zalecającleczniczouciskzapomo-
cąbandaża[3].
Pierwszeudaneoperacjetętniakówzwiązanesą
znazwiskiembizantyjskiegolekarzaAëtiusazAmi-
dy(502–575).Operowałontętniakipowstałewdole
łokciowymjakopowikłanienieumiejętnieprzeprowa-
dzonegoupustukrwi.Najpierwpodwiązywałtętnicę
ramienną,następnietętnicełączącesięztętniakiem
idopierowówczas,nieobawiającsięjużkrwotoku,
otwierałjamętętniakaipousunięciuskrzeplinprze-
prowadzałdokładnąhemostazę[wg4].
WiekXVItookresdziałalnościflamandzkiegole-
karza–Vesaliusa(1514–1564)orazFrancuza–Paré
(ok.1510–1590).AndreasVesaliusjakopierwszy
rozpoznawałtętniakiaortybrzusznejipiersiowej.
Uznawanyjestrównieżzapierwszegolekarza,który
wysunąłkoncepcjęzastąpieniatętnicyprotezą.Am-
broiseParé(ryc.1.1),ojciecchirurgiifrancuskiej,
ogłosiłteorię,wedługktórejtętniakipowstawaćmo-
gąnaskutekzniszczeniaścianytętnicyprzezkiłę.
Opisywałformowaniesięskrzeplinwewnątrztętnia-
ków,wystarczająceniekiedydozamknięciatętnienia.
Paré,jakopierwszywepocenowożytnej,zaczął
w1552rokupodwiązywaćtętnicewprzypadkachich
zranień[wg1,4].
