Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Noszczyk(red.),Chirurgiatętniciżyłobwodowych.Tom1,Warszawa2006
ISBN978-83-200-3252-9,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2007
26
Zagadnieniaogólne
mieniowejokoło25cm/s,awnaczyniachwłosowa-
tychod0,25do0,5mm/s.
Wolnyprzepływkrwiprzezmałenaczyniaułatwia
osiowaakumulacjakrwinekczerwonych,czylizjawi-
skoFahraeusa-Lindquista.Większyudziałosocza
wwarstwachbocznychigromadzeniekrwinekczer-
wonychwśrodkustrumieniazmniejszalepkośćkrwi
iusprawniaprzepływ.Zjawiskotodotyczynaczyń
ośrednicymniejszejniż0,3mm.Dobocznicodpły-
wazatemkrewomniejszymhematokrycie.Jestto
tzw.zbieranieosocza,którepowoduje,żehematokryt
wmałychnaczyniachinaczyniachwłosowatychjest
ookoło2,5%mniejszyodhematokrytukrwipobranej
zdużegonaczynia.Czasprzepływukrwiodkońca
tętniczegonaczyniawłosowategodokońcanaczynia
żylnegowynosi1–2sekundy.Przepływkrwinek
czerwonychprzeznaczyniawłosowateodbywasię
sprawnie,mimożemająonewymiarywiększeod
średnicynaczyńwłosowatych.Sprawnyprzepływza-
leżyodprawidłowejodkształcalnościkrwinekczer-
wonych.Wtabeli2.1podanośrednicęiłącznąpo-
wierzchnięprzekrojuróżnychodcinkówtętnic.
Tabela2i1iŚredniceiłącznepowierzchnieróżnychodcin-
kówtętnicinaczyńwłosowatych
Aorta
Dużetętnice
Małetętnice
Tętniczki
Naczyniawłosowate
Naczynie
0,0007-0,0009
Średnica(cm)
0,3-0,06
0,002
2,0
0,8
wierzchniaprze-
Łącznapo-
kroju(cm2)
3500
500
20
20
4
Łącznapowierzchniaprzekrojunaczyńwłosowatych
jestokoło1000razywiększaodprzekrojuaorty.Pręd-
kośćliniowakrwiwnaczyniachwłosowatychjestokoło
1000razymniejszaodprędkościliniowejkrwiwaorcie.
20103
Przepływlaminarny,przepływ
turbulentnyisiłyścinające
Przepływkrwiprzeznaczyniaodbywasięwarstwo-
wo,czylilaminarnie.Wstrumieniukrwimożnawy-
różnićkilkacylindrycznych,cienkichwarstw,które
płynązezróżnicowanąprędkościąliniową.Wśrodku
strumieniakrewpłynienajszybciejistopniowocoraz
wolniejimbliżejścianynaczynia.Warstwaprzylega-
jącabezpośredniodościanynaczyniajeststatyczna.
Profilprędkościtychwarstwukładasięwkształcie
paraboli(ryc.2.9a)lZróżnicowanieprędkościlinio-
wejkolejnychwarstwmazwiązekztarciemprzyle-
gającychwarstw.Tarcietozwiększasięodśrodka
strumieniakrwikuobwodowi.Ciśnieniabocznemię-
Ryci2i9iOdległośćwarstwykrwiodścianynaczynia(1)
wwarunkachprzepływu:a-warstwowego;b-burzliwego.
dzyprzylegającymiwarstwamisąrównieżzróżnico-
wane.ZgodniezprawemBernouillegociśnienie
bocznejestwyższewwarstwachzewnętrznych,pły-
nącychwolniej,wporównaniuzwarstwamiwe-
wnętrznymi,którychenergiakinetycznajestwyższa,
płynąbowiemszybciej.Jeśliprędkośćliniowakrwi
zwiększysięnp.wmiejscumiażdżycowegozwęże-
niatętnicy,topoprzekroczeniupewnejwartościmo-
żepowodowaćzmianęróżnicyciśnieńbocznychmię-
dzywarstwamiosiowymiabocznymi.Wtensposób
dochodzidoutratyliniowościprzepływuposzczegól-
nychwarstw,cząsteczkikrwizderzająsię,powstają
wiry,aprzepływzmieniasięwburzliwy–turbu-
lentny.Prędkośćprzepływu,przyktórejpowstaje
przepływburzliwy,nazywanajestkrytycznąprędko-
ściąprzepływu.Doprzepływuburzliwegonieodnosi
sięprawoHagena-Poiseuille’a.Strumieńturbulentny
wporównaniuzprzepływemliniowymmamniejszą
średniąprędkośćliniową,ponieważniezależnieod
obszarówdużejprędkościliniowejmaobszaryzasto-
jukrwi(stagnacji)iprzepływuodwróconego.Profil
prędkościstrumieniaburzliwegozmieniakształttak,
żewcałościulegaspłaszczeniu(ryc.2.9b).Ponadto
możnawyróżnićtzw.strumieńwydzielony(separa-
ted),czylitęczęśćstrumieniagłównego,którajest
oddzielonaodścianynaczyniaprzezwarstwę,która
mawielokierunkowewektoryprędkości.
Międzyposzczególnymiwarstwamipowstająsiły
działającestycznienacząsteczkikrwi,tzw.siłyści-
nające.Sątosiłyróżneodsiłwynikającychzdziała-
niaciśnieniailepkości,aczkolwiekzarównociśnie-
nienapędowekrwi,jakilepkośćwpływająnaich
wielkość[8].Siłyścinającesąproporcjonalnedo
prędkościiwielkościprzepływu,aodwrotniepropor-
cjonalnedopromienianaczynia.Zmieniająsię
wstrumieniuburzliwym,ponieważwzmagajeturbu-
lencja.Mogąosiągnąćtakąwielkość,żestanowią
przyczynęurazuzarównodlakrwinek,jakidlaścia-
nynaczynia.Urazpowodowanysiłamiścinającymi
(shearstress)nazywanyjesturazemReynoldsa[9].
Zmianęprzepływuzwarstwowegonaburzliwymoż-
naprzewidziećnapodstawieliczbyReynoldsa(R
e).
R
e=
Y
×
η
U
×
G
-
----
---
---
---
---
---
gdzie:
v–prędkośćliniowa,
r–promieńnaczynia,
