Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zabórrosyjski
11
PrzezcaływiekXIXtrwałyprocesyrozwarstwianiaideklasacjiszlachty
polskiej,cowynikałonietylkozrozwojustosunkówgospodarczo-społecznych,ale
icelowejpolitykiwładzzaborczych,któredążyłydoodebraniauprawnieńzwią-
zanychzeszlacheckimindygenatem.OdkońcaXVIIIw.szlachta–dotychczas
jedynaklasapolityczna–zwolnatraciłaswójmonopolnasprawowaniewładzy.
Nowoczesnepojęcienarodu,kształtującesięwepoceKonstytucji3majaipowsta-
nia1794r.orazpodwpływemideirewolucjiweFrancji,wrazzewzrostem
świadomościpolitycznejmieszczaństwa,apóźniejrównieżchłopów,stopniowo
obejmowałoszerokiekręgispołeczeństwapolskiego.Trwałotoprzezcałąepokę
porozbiorową,choćnatężenieikonsekwencjatychprocesów,składającychsięna
powstanienowoczesnegonarodupolskiego,różniłysięwtrzechzaborach.
ZABÓRROSYJSKI
Wcielenie.ZiemieRzeczypospolitej,okupowaneprzezwojskarosyjskieod
czasuwojny1792iwdużejczęścizaanektowanerozbiorem1793r.,zostały
ostatecznieopanowanewtrakcietłumieniapowstania1794r.naUkrainie,
Wołyniu,LitwieinadWisłą.Przywódcówinsurekcji:TadeuszaKościuszkę,
TomaszaWawrzeckiego,JanaKilińskiego,JulianaUrsynaNiemcewicza,Igna-
cegoPotockiegoiwieluinnych,osadzonowTwierdzyPietropawłowskiej.Do
czerwca1795r.wSmoleńskudziałałakomisjaśledczaoceniającawinępolskich
buntowników.NaosiedleniewgłębiRosjiinawybrzeżachMorzaCzarnego
wrejonieOdessy(NowaRosja)oraznaSyberii,zwłaszczanasłużbęwwojsku
rosyjskim,skazanotysiąceuczestnikówpowstania.SzlakażpoKamczatkębył
zresztąjużprzetartyodczasówkonfederacjibarskiej.
Wtymsamymczasie,kiedyAleksanderSuworowwkraczałdoWarsza-
wy,generał-gubernatoremLitwyzostałks.NikołajRepnin(11XI1794).Rzą-
dziłzGrodna,doktóregowpoczątkachstycznia1795r.zostałsprowadzony
królStanisławAugust.Krajznalazłsięwewładzywojskarosyjskiegostojącego
wgotowościdodziałańprzeciwPrusom,żądającymwięcej,niżRosjaiAustria
byłyskłonneustąpićzziempolskich.Konfliktzażegnanoilatem1796r.
ostateczniewytyczonogranice.Nowewładzelokowałysięuroczyściezdużym
udziałemszlachty,zobowiązanejwrazzmieszczaństwemiduchowieństwemdo
złożeniawiernopoddańczejprzysięgi.WPetersburgudeputacjaszlachtydzię-
kowałaKatarzynieII„zaoswobodzenieLitwyodrządurewolucyjnego,pod
którymjęczała”.UkładanopanegirykinacześćRepnina,płaszczonosięprzed
Suworowem,którypozdobyciuPragizostałfeldmarszałkiem.Aocarycypisa-
no:„WielkaKatarzyno!Chwałaiozdobapłciżeńskiej!Zaszczycietronucesar-
stwaobszernego!Pogromienieprzyjaciół!Matkomilionówludzi!Panimnogich
narodów!Samowładna!Niezwyciężona!InajmiłościwszaMonarchininasza!”
