Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ODZWĄTPIENIADOWALKIONIEPODLEGŁOŚĆ
organizacjiparafialnych.Mowabyłatakżeonowejkonstytucji,którazaprowa-
dziwolnośćirówność.Gorzkowskiplanowałwybuchpowstanianapołowęmaja
1797r.,byłbowiemprzekonany,żeniebawemfrancuskiearmierewolucyjne
wkrocząnaziemiepolskie.ChciałPolskirepublikańskiejidrogądotegocelu
miałobyćpowstaniechłopskieprzeciwAustriiorazprzeciwsystemowipod-
dańczo-pańszczyźnianemu,awięczwiązekwalkioniepodległośćzrewolucją
społeczną.Agitacjapowstańczazostałazadenuncjowanawładzomaustriackim
przezpolskiegoszlachcica.Wiosną1797r.aresztowaniarozbiłykonspirację
ispacyfikowałynastroje.Gorzkowskiegoitrzechinnychagitatorówoskarżonych
onawoływaniedobuntuosadzononazamkuwawelskimjakowinnychzbrodni
stanu.Gorzkowskiotrzymałwyrokśmierci,alezostałułaskawionyw1802r.
RozbicieCentralizacji.ŚledztwowsprawieGorzkowskiegoujawniłokilkuspis-
kowcówwWarszawie,aleniezagroziłoogniwomkonspiracyjnymCentralizacji.
Jednakżejesienią1797r.zostałazdemaskowanatakżeorganizacjalwowska.Do-
konałytegowładzerosyjskie,rozbijającorganizacjęniepodległościowąnaLitwie
utworzonąw1796r.przezgen.RomualdaGiedroycia.WWilnieistniałklub,
zbieranopodpisypodaktemkonfederacjiz1796r.,alenieostrożnośćkonspi-
ratorównaprowadziłanaichśladgenerał-gubernatoraRepnina,którywpaździer-
niku1797r.wyaresztowałorganizacjęlitewską.Brutalnieprowadzoneśledztwo
ujawniłokompromitująceszczegółyorganizacjinaWołyniuiweLwowie.Część
zagrożonycharesztowaniemzdołałauratowaćsięucieczką,ujętychspiskowców
litewskichiwołyńskichskazanonakatorgęisyberyjskiezesłanie.
Śledztworosyjskiedostarczyłodowodówobciążającychbezpośrednio
DzieduszyckiegoikilkuinnychprzywódcówCentralizacjiLwowskiej.Dzie-
duszyckisiedziałjużwareszciedomowympodnadzoremkomisarzapolicjiod
maja1797r.,gdyżAustriacyzorientowalisię,żemabliskiekontaktyzarówno
zemigrantamiwTurcjiizbrygadieremJoachimemDeniską,jakizlegionami
polskimiorganizowanymiweWłoszech.Jesienią1797r.doszłynowemateriały
obciążające.Dzieduszyckiwśledztwietrzymałsiębardzodobrze,bagatelizował
zarzutyokontaktachzeskompromitowanymiwprocesachpolitycznych,
przyznawał,żenienawidziRosjijakopaństwa,któredoprowadziłodoupadku
Polski,ijestrównieżwrogiemmonarchiihabsburskiej,podkreślał,iżbyłijest
zwolennikiemaustro-polskiegorozwiązaniasprawypolskiej.Uwięzienie
czołowychdziałaczyCentralizacjisparaliżowałoorganizację.Resztydokonała
klęskawyprawyDeniskizTurcjidoGalicji,aprzedewszystkimzawarcie
pokojufrancusko-austriackiegowCampoFormio.Wobecbrakuperspektywna
wkroczeniewojskfrancuskichnaziemiepolskie,zawieszonopodkoniec1797r.
robotyspiskowe.Zakratamipozostaliprzywódcy:Dzieduszyckisiedział
wTwierdzyOłomunieckiejdo1800r.
TowarzystwoRepublikanówPolskich.PoupadkuCentralizacjiLwowskiej
głównymośrodkiemkonspiracjinaziemiachpolskichstałasięWarszawa.
