Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
Wprawdzienowszepodejściabadawczedośćzgodnieodchodząodzałożeń
jednowymiarowych,podkreślającychszczególniejedenaspektmotywacji
przemocowej,narzeczmodelibardziejzłożonych,całościowych,tonaszkico-
wanietutajkrótkiejcharakterystykitakżetychklasycznychteoriiwydajesię
wtymkontekściejaknajbardziejuzasadnione.Tymbardziej,żerównieżwno-
wszychkoncepcjachodnaleźćmożnaodniesieniaielementyklasycznychujęć
problematyki.Podobniezprzyjętyminapotrzebypracyzałożeniamiteoretycz-
nymi,wktórychdoszukaćsięmożnawielu„klasycznych”modeliwyjaśniają-
cychzjawiskoagresjiiprzemocy.
2.1.Wyjaśnieniabiologiczne
Biologicznemodeleinterpretacjizachowańagresywnychodwołująsiędo
przesłanekewolucyjnychigenetycznych,zwracającuwagęnawpływczynni-
kówbiologicznych(organicznych)nazachowaniaipostawyludzkie(wrodzone
odruchy,dziedzictwogenetyczne,budowairozwójukładunerwowegooraz
endokrynnego).Zasadniczowyróżnićmożnatutrzygłównenurty:etologiczny,
socjobiologicznyorazneurobiologiczny
7.
2.1.1.Podejścieetologiczne
Wetologicznejteoriiinstynktuagresjajestpostrzeganajakowrodzonasiła,
któramaspełniaćfunkcjeobronne.Reprezentancitegokierunku(Lorenz1963,
Eibl-Eibesfeldt1970)uznalinapodstawieanalizzachowańzwierząt,żeagresja
jestformąpostępowania,którazwiększałaprawdopodobieństwoprzetrwania
gatunkuorazprzeżyciajednostki.Właśnietonarzędzieprzystosowawczejest
równieżodpowiedzialnezaprzemocowąaktywnośćludzi.PodobniejakuFreuda,
teoriataprzyjmujeistnienieujednostekwrodzonegopotencjałuenergiioagre-
sywnymcharakterze,którytrzebarozładowywać,byniedoszłodojejsponta-
nicznego,niekontrolowanegowybuchu.Dlailustracjitegozałożenia,określane-
gowliteraturzejakomodelhydrauliczny(bądźhydrauliczno-mechanistyczny),
częstojestwykorzystywanametaforakotłaparowego.Parąwodnąjestagresja,
któraszukamożliwościujścia.Gdyjegonieznajdzie,możedojśćdowybuchu.
K.Lorenz(1963)zauważawtymkontekście,żekontrolowane,społecznie
akceptowalneformyrozładowaniaagresji(np.aktywnebądźpasywneuczestnic-
twowzawodachsportowych)zapobiegaćmogąspontanicznymjejwybuchom.
7Stosowanatutypologiajestumownaisłużydodokonaniakoniecznegodlapotrzebniniej-
szejpracyprzeglądunajważniejszychteoriiwyjaśniającychpowstawaniezachowańagresywnych
iprzemocowychwkontekścieprowadzonychbadań,wtymtakżemożliwościwnioskowania
pozytywnegomodelowaniategotypuzachowań.
