Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„WiadomościARG”,adresowanygłówniedokonspiracjipolskiej.
Periodykwychodziłażdoczasuakcjistyczniowej18–22stycznia
1943.
NajpóźniejszydokumentdrugiejczęściArchiwumRingelbluma
to„BiuletynInformacyjnyŻagiew”–nosiondatę1lutego1943.Nie
możnawięcopowiedziećanipowstaniawgetciewarszawskim,ani
kolejnychfazakcji„Reinhardt”poprzezświadectwawytworzone
wkręgu„OnegSzabat”,przezwspółpracownikówEmanuela
Ringelblumaopracowaneiukryte.Zarównodziesięćmetalowychpudeł
zpierwszączęściąARG,jakidwiebańkipomlekuzczęściądrugą
spoczywałyjużpodpodłogąpiwnicydomuprzyul.Nowolipki68,
kiedywybuchłopowstanie.
Powstaniewgetciewarszawskimikoniecakcji„Reinhardt”.
Rankiem19kwietnia1943Niemcyrozpoczęliostatecznąlikwidację
gettawWarszawie.Dolipca1942rokunamiejscuzmarłozgłodu
ichoróbokoło100tysięcy,amiędzylipcemawrześniem1942
dokomórgazowychwTreblincewywiezionookoło300tysięcy
Żydów.Wgetcieszczątkowym,zamienionymnaobózpracy,
pozostałojeszczeokoło60tysięcy.WkraczającychdogettaNiemców
powitałystrzały.Pierwszegodniapowstania,tużobokbudynku
obecnegoMuzeumHistoriiŻydówPolskichPOLIN,naroguZamenhofa
iMiłejorazGęsiejiNalewekżołnierzeŻydowskiejOrganizacji
Bojowej(ŻOB)stoczylipierwszyzwycięskibójzNiemcami.Nieco
dalej,napl.Muranowskim,walczyliżołnierzeŻydowskiegoZwiązku
Wojskowego(ŻZW).Dobojuzdwomatysiącamiuzbrojonychpozęby
NiemcówpoddowództwemgenerałaSSJürgenaStroopastanęła
garstkażydowskichbojowców–niespełnatysiącmłodychdziewcząt
ichłopców.Pistoletyigranatydomowejprodukcjiskierowali
przeciwkoniemieckimczołgomidziałom,karabinommaszynowym
imiotaczompłomieni.DowódcąŻOB,liczącegookoło500żołnierzy,
byłMordechajAnielewicz.Sztabznajdowałsięwbunkrzeprzyul.
Miłej29,anastępnieMiłej18.DowódcąŻZW,liczącegookoło260
żołnierzy,byłzkoleiPawełFrenkel.Głównabazaznajdowałasięprzy
pl.Muranowskim.PróczczłonkówŻOBiŻZWwalczyłytakżeinne
grupybojowców.Potrzechdniachstarćpowstańcyopuścili
wcześniejszepozycjeiwycofalisiędobunkrów,skądprowadzili
