Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WARGzajmowałsięsprawamikształceniawgetcie,zbieraniem
relacjioduchodźcówiprzesiedleńców.Napisałteżstudium
orodzinnymGrodziskuMazowieckim.Podczaskontaktów
zuchodźcamizachorowałnatyfusizmarłwpoczątkach1942roku.
WspółpracownicyRingelblumapochodziliznajróżniejszych
środowisk,apracędlaArchiwumłączyliprzeważniezdziałalnością
społecznąizkonspiracyjnądziałalnościąpolityczną.Bylitoludzie
nauki,literatury,kultury,pedagodzy,społecznicy,działaczepolityczni.
Byliwśródnichhistorycy,ekonomiści,inżynierowie,przedsiębiorcy,
handlowcy,studenci.Byliprzedstawicieleradykalnielewicowego
skrzydłapartiisyjonistycznej(PoalejSyjon-Lewica,doktórejnależeli
EmanuelRingelblum,HerszWasser,IzraelLichtensztajn,Nechemiasz
Tytelman,JechielGórny)orazrabinSzymonHuberband.Byliludzie–
jakHuberband–związanizbliskimRingelblumowiŻydowskim
InstytutemNaukowymJIWOwWilnie(MenachemLinder,Jerzy
Winkler,SzyjaRabinowicz,SzmuelWinter).AbrahamLewinbył
kolegąRingelblumazeszkołyJehudyjahijegowspółpracownikiem
wwarszawskiejfiliiJIWO.
Całegrono„OnegSzabat”nazwieRingelblum„wspólnotą
braterską,zakonembraci”.Naprzełomiegrudnia1942istycznia
1943rokupisał:
Każdywspółpracownik„O[neg]Sz[abat]”wiedział,żejegoznójimęka,jego
ciężkitrudicierpienia,jegonarażaniesięprzez24godzinynadobę„trefną”pracą
przyprzenoszeniumateriałówzmiejscanamiejsce–towszystkodlawyższychidei,
towszystkowdniuwolnościspołeczeństwowłaściwieoceniiwynagrodzi
najwyższymiodznaczeniami,jakiebędąwwolnejEuropie.„O[neg]Sz[abat]”był
wspólnotąbraterską,zakonembraci,którzynaswymsztandarzewypisali:gotowość
poniesieniaofiary,dochowaniawiernościjedendrugiemuisłużbędla
społeczeństwa[76].
UkrycieiodnalezienieArchiwumRingelbluma.Wśrodę22lipca
1942AbrahamLewinzapisałwswoimdzienniku:„Dzieńtrwogi
iniepokoju.[…]Zżydowskichulicwiejestrachem.Panuje
niewysłowionysmutek.Wwielumiejscachsązabici.[…]Wysiedlenie
masięrozpocząćjeszczedziś”[77].WielkaAkcjaLikwidacyjna
odmieniłaobliczegettawarszawskiego.Nicjużniebyłotakiejak
dawniej.ZburzonyzostałrytmpracyKonspiracyjnegoArchiwum
