Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A4–Rozwójmozaikowyiregulacyjny
27
nych.TakąwyjątkowąstrategięilustrujerozwójDrosophilamelanogaster,
omówionywSekcjiH.
Genymatczyne
izygotyczne
Wcytoplazmiejajwieluzwierzątrozmieszczonesądeterminanty,będące
produktamigenówmatczynychioneregulująwczesnyrozwójzarodka.
Wtakichprzypadkachwczesnyrozwójzarodkazależyodgenomu
matczynego,natomiastgenomojcowskiniemaznaczenia.Potwierdzate
zależnościinteresującaklasamutantów,nazwanychmutantamiefektu
matczynego,którychfenotypyujawniająsięuzarodkówpochodzących
odmutantówżeńskich,alenieumatek—mutantów.Cowięcej,jeżeli
mutacjajestrecesywnaiwstosunkudoniejsamicajesthomozygotyczna,
niemożnanaprawićprocesówrozwojowychupotomstwaprzezkoja-
rzeniezsamcemdzikim.
Produktygenówmatczynychmogąmiećkrytyczneznaczeniewnaj-
wcześniejszychstadiachrozwojowych,mimożesąaktywnetylkoprzez
krótkiokresalbowcześnietracąaktywność.Wtakichprzypadkach,
kiedygenymatczyneprzestajądziałać,wprocesyrozwojowewłączają
sięproduktygenówzygotycznych,ajeżeliwystępująmutacjezygo-
tyczne,onezaczynająwpływaćnaprocesyrozwojowe.Rozpoczęcie
ekspresjiokreślonychgenówzygotycznychwpływanajakośćprocesów
rozwojowych,czemutowarzyszązmianywcyklukomórkowym(temat
C4)izachowaniasiękomórki.UXenopusekspresjagenówzygotycznych
rozpoczynasiętużprzedgastrulacją,atęfazęrozwojunazwanoprzejś-
ciempoblastulacyjnym(ang.midblastulatransition—MBT),astadium
—poblastulą(tematF1).UDrosophilazmianywjakościprocesówroz-
wojowychzbiegająsięzcelularyzacją,powstaniemblastodermykomór-
kowej(szerszeomówienieregulacjicyklukomórkowegowtymukładzie
—patrztematC4).PrzytymuDrosophila,wodróżnieniuodprzejścia
poblastulacyjnego(MBT)charakterystycznegodlaXenopus,gwałtowna
zmianaprocesówrozwojowychniezależyodrozpoczęciaekspresji
genówzygotycznych,leczraczejodosłabieniadziałaniaprzynajmniej
jednegokluczowegoproduktugenumatczynego.Wrzeczywistości
uDrosophilaekspresjagenówzygotycznychzachodzistopniowo,podob-
niejaktosiędziejeuwiększościgatunkówzwierząt.Ussakówekspresja
genówzygotycznychrozpoczynasięwewczesnymrozwoju,wokresie
pierwszychpodziałówbruzdkowania,uniektórych—nawetjużwsta-
dium2-komórkowym.
