Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A5–Utrzymywaniezróżnicowania
31
czeniaprzeprowadzonenainnychzwierzętach,jakowadyissaki.Już
dośćdawnoudałosięuzyskaćssakiprzezprzeniesieniejąderzkomórek
zarodkadoenukleowanychkomórekjajowych,alestosunkowoniedaw-
nouzyskanoowceikozywwynikuprzeniesieniająderpobranych
zkomórekorganizmówdojrzałych.Obecnieprzeprowadzasięwiele
doświadczeńzprzenoszeniemjąder,zabiegitakieudająsięwróżnych
procentachuposzczególnychgatunków,np.bardzoniewielkawydaj-
nośćwystępujewprzypadkumyszyiświń.Zwierzętacechujesłabo
poznana,gatunkowospecyficznapodatnośćnaprzenoszeniejąder.
Utrzymywanie
zróżnicowania
Opisanedoświadczeniawskazują,żeutrzymywaniesięzróżnicowania
zależyodłącznegodziałaniaczynnikówcytoplazmatycznychijądro-
wych.Znaczeniecytoplazmywróżnicowaniupotwierdzajądoświadcze-
niazprzenoszeniemjąderdokomórekjajowych,którychcytoplazma
możewpłynąćnaprzeprogramowaniejądra,pochodzącegozezróżni-
cowanejkomórkiimożepobudzićjedodziałaniawłaściwegojądru
komórkijajowej.Tosamopotwierdzajądoświadczeniazfuzjąróżnych
typówkomórek.Naprzykład,fuzjajakiejkolwiekkomórkizkomórką
mięśniowązawszeindukujewjądrzekomórkimięśniowejekspresję
genówspecyficznychdlatkankimięśniowej,cojestrodzajemograni-
czonejtransdyferencjacji.Cytoplazmajestmiejscemsyntezybiałek,
awięcmożezawieraćpełenzestawświeżopowstałychczynnikówtran-
skrypcyjnych,czekającychnawniknięciedojądra.Jądro,którezostało
przeniesionedotakiejcytoplazmy,przyciągaczynnikitranskrypcyjnedo
miejsc,wktórychznalazłybysięnormalniewjądrzeusuniętym,iwwy-
nikuichwłączeniasiędostrukturynowegojądra,znajdującegosię
wtymsamymmiejscu,następujewnimindukcjaekspresjizespołu
genówpodobnegojakwjądrzeusuniętym.Takieprocesymogąszcze-
gólniewydajniezachodzićwdużychkomórkachjajowych,bogatych
wooplazmę,awzwiązkuztymbogatszychwbiałkaniżinnekomórki.
Utrzymywaniesięzróżnicowaniawokresiesukcesywnychpodziałów
komórkowychpowinnozatempolegaćnaciągłymutrzymywaniusię
czynnikówtranskrypcyjnych.Jedenzmechanizmówutrzymującychtaką
ciągłośćmógłbypolegaćnawytwarzaniudużychilościokreślonego
czynnikatranskrypcyjnego,takdużej,żemógłbyzostaćzachowany
wciąguwielupodziałówkomórkowych.Sprawniejdziałałbymecha-
nizm,wktórymczynnikitranskrypcyjnewywierałybywpływnaregu-
lacjęfunkcjiwłasnychgenównazasadziesprzężeniazwrotnego
dodatniego.Wydajesię,żetakamożliwośćwystępujewróżnicowaniu
sięmięśni,wktórymczynniktranskrypcyjnyMyoDnietylkoaktywuje
zespółgenówspecyficznychdlatkankimięśniowej,lecztakżeaktywuje
swójwłasnygenorazgenykodująceinneczynnikitranskrypcyjnespecy-
ficznedlamięśni(tematK3).Jednakowożtakicyklpętlicytoplazma-
tycznejmógłbyzostaćprzerwanywwynikuprzeniesieniajądradoobcej
cytoplazmy.
Rolęjądrawróżnicowaniupodkreślaniezdolnośćjąder,którepo-
chodzązniektórychtypówkomórekdojrzałych,dopowtórzeniaprogra-
murozwojowegopoichprzeniesieniudokomórkijajowej.Podkreślają
takżeto,żezdolnośćjąderdorekapitulacjiprogramurozwojowego
zmniejszasięwmiaręwzrostustopniazróżnicowaniakomórek,zktó-
