Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowotworyzłośliweprzełyku
wanospadekzachorowalnościnanowotworygłowyiszyi
niezależneodinfekcjiHPV(–1,9%rocznie)iwzrostzacho-
rowalnościnanowotworypowiązanezinfekcjąwirusem
HPV(+1,3%rocznie).
Szacujesię,żenaświeciew2012r.wystąpiło529tys.
zachorowań(292tys.zgonów).Największązachorowal-
nośćnotujesięwPapuaNowaGwinea,Bangladeszu,Sri
LaceinaWęgrzech.WEuropienajwiększązachorowal-
nośćnanowotworygłowyiszyipozaWęgrami(10/100
tys.populacji–obiepłcie)obserwujesięwPortugalii,Bel-
gii,Słowacji,BiałorusiiUkrainie(6–7/100tys.).WPolsce
w2012r.zachorowalnośćoszacowanazostałana5,1/100
tys.dlaobupłci.
WEuropieprzeżywalnośćpięciulatchorychznowotwo-
ramiwobrębiegłowyiszyizdiagnozowanychwlatach
2000–2007wynosiła41,4%.Najwyższewskaźniki5-let-
nichprzeżyćobserwowanowkrajachskandynawskich–
49%,najniższenaSłowacji–23,8%.WPolscewskaźnik
tenwynosił32%.
WPolscenotujesięrocznieokoło3150zachorowań
mężczyzni1250kobiet(liczbazgonóww2015r.wyno-
siłaodpowiednio2100i676).Ponad90%zachorowań
występujepo50.rokużycia.Częstośćzachorowańwzra-
stazwiekiemznajwyższązachorowalnościąwsiódmej
dekadzieżycia(mężczyźni60/105,kobiety17/105).Zacho-
rowalnośćnanowotworyjamyustnejigardłamaten-
dencjęrosnącąukobiet(1,6/105w1980r.wobec3,4/105
w2015r.),natomiastumężczyznobserwujesięwielolet-
nieplateaunapoziomie10/105.
Nowotworyzłośliweprzełyku
Etiologianowotworówprzełykuniezostałaustalona,
awystępująceróżniceregionalnewskazująnaznaczący
udziałśrodowiskowychczynnikówryzyka.Wpopulacjach
niektórychkrajóweuropejskichiwUSAwostatnichdeka-
dachnotowanowzrostzagrożeniatymnowotworem.
Trendywystępowaniarakaprzełykuwykazująprzeciw-
stawnetendencjewzależnościodtypuhistologicznego:
obserwujesięzmniejszanieczęstościwystępowaniaraka
płaskonabłonkowego(wUSAookoło3,6%rocznie,wnie-
którychkrajachEuropyZachodniejo0,2–1,5%)iznaczący
wzrostczęstościwystępowaniagruczolakoraka(wUSA
około8%rocznie,wkrajacheuropejskich3–8%).
Zaczynnikiryzykanowotworówprzełykuuważasię
palenietytoniuipiciealkoholu,przyczymsąonegłów-
niezwiązanezpłaskonabłonkowymrakiemprzełyku(SCC
–squamouscellcarcinoma).Szacujesię,żewkrajach
europejskich75–90%płaskonabłonkowychnowotworów
przełykumatakąetiologię.Istniejądowodywskazujące,
żespożyciewarzywiowoców(szczególniecytrusowych
izielonych)możemiećdziałanieprotekcyjne,jednakszcze-
gółowyzwiązekdawka–efektniezostałustalony.Niektó-
rzyautorzywskazująnakomponentwirusowywetiologii
nowotworówpłaskonabłonkowych,szacującjegoudział
związanyzinfekcjąHPV(typ16)naokoło25%.Zwięk-
szoneryzykorakaprzełykuwkrajachazjatyckichmoże
wynikaćznarażenianatoksynygrzybówrodzajuFusarium,
awkrajachAmerykiPołudniowejzezwyczajupiciabardzo
gorącychnapojów(yerbamate).Częstespożywaniesma-
żonegolubopiekanegomięsaikonserwowychwarzyw
możezwiększaćnarażenienazwiązkiN-nitrozoweiwkon-
sekwencjiprowadzićdozwiększeniaryzykarakaprzełyku.
Etiologiagruczolakoraków(AC–adenocarcinoma)prze-
łykujestpowiązanazotyłością(ryzykoprzypisaneszacuje
sięna40%),zwiększającączęstośćwystępowaniarefluksu
przełyku(np.przełykBarretta).Sugerowanyjesttakże
pośrednizwiązekgruczolakorakazewzrostemczęstości
stosowanialekówzwiotczającychzwieraczprzełyku(anty-
cholinergiki,lekinaastmę,trójpierścieniowelekiprzeciw-
depresyjne,opioidyilekiprzeciwhistaminowe).
Rakprzełykujestósmymcodoczęstościwystępowania
nowotworemnaświecie–w2012r.zachorowałookoło
456tys.osób(3,2%nowotworówogółem)iszóstąnowotwo-
rowąprzyczynązgonu–około400tys.zgonów(4,9%).Na
podstawiebazyCancerIncidenceinFiveContinentsoceniono
udziałrakówpłaskonabłonkowych(398tys.zachorowań)
igruczolakoraków(52tys.),copozwoliłonaoszacowanie
współczynnikówzachorowalnościodpowiedniona5,2i0,7
na100tys.populacji.Najwięcejrakówpłaskonabłonkowych
(SCC)występujewpołudniowo-wschodniejiśrodkowejAzji
(79%wszystkichprzypadkówSCCnaświecie),natomiast
najwięcejgruczolakorakówstwierdzonowEuropiePółnoc-
nejiZachodniej,AmerycePółnocnejiOceanii(46%wszyst-
kichprzypadkówAC).Nowotworyprzełykuwystępująokoło
2,5-krotnieczęściejwpopulacjimężczyznniżkobiet,przy
czymwprzypadkuSCCprzewagazachorowańmężczyzn
była2,7-krotna,wprzypadkuAC4,4-krotna).
Ponad80%zachorowańizgonówprzypadanakraje
rozwijającesię,główniewschodniąAzję(11/105),Afrykę
WschodniąiPołudniową(10/105).Częstośćwystępowania
rakaprzełykujestbardzozróżnicowanageografcznie–
umężczyzn20-krotnieczęściejchorobatawystępujewe
wschodniejAzji(17/105)niżwAfryceZachodniej(0,8/105).
Podobnyrozkładgeografcznyiróżniceregionalnedoty-
cząkobiet:współczynnikizachorowalnościwahająsięod
11
