Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowotworyzłośliwepęcherzykażółciowego
Nowotworyzłośliwewątroby
Etiologianowotworówwątrobyjestłączonazkilkoma
grupamiczynnikówryzyka,zktórychnajważniejszesą
infekcjewirusowe,zwyczajeżywienioweoraznarażenie
naalkohol.Ponad50%zachorowańwynikazzapalenia
wątrobywywołanegowirusemHBV.Ryzykoprzypisane
infekcjiHCVszacujesięna25%.Piciealkoholu,prowa-
dzącedomarskościwątroby,jestkolejnymuznanym
czynnikiemryzyka,szczególniewkrajachrozwiniętych,
powodując12%przypadkówrakówwątrobyumężczyzn
i9%ukobiet.Zanajbardziejskutecznedziałaniezapobie-
gającezachorowaniomnarakawątrobynaświecieuważa
sięupowszechnienieszczepieńprzeciwkoHBV.Szacuje
się,żewprowadzeniepowszechnychszczepieńwAfryce
iAzjimogłobydoprowadzićdo60%redukcjizachorowań
wciągu50lat.Wkrajachleżącychwwilgotnymigorą-
cymklimacie,oniskimHDI,zapowszechnyczynnikryzyka
uznajesięekspozycjęnaaflatoksynyAspergillus.Najczęst-
szymźródłemnarażenianaaflatoksynyjestspożywanie
zanieczyszczonychorzeszkówziemnych,zbóżikukurydzy.
Wśródczynnikówryzykawymieniasięrównieżpalenie
tytoniu,dlaktóregoistniejestatystycznieistotny,zależny
oddawki,związekzrakiemwątrobyniespowodowanym
przezzakażenieHBV.
Nowotworywątrobystanowiąokoło6%zachorowań
(9%zgonów)naświecie,przyczymokoło80%nowych
przypadkówwystępujewkrajachekonomiczniesłaboroz-
winiętych.Corokudiagnozujesięokoło780tys.zachoro-
wań(70%umężczyzn).Nowotworywątrobywystępują
około3razyczęściejumężczyznniżukobiet,awkrajach
owysokimryzykuczęstośćwystępowaniaumężczyznjest
jeszczewyższa.Zachorowalnośćjestszczególnieduża
wAzjiWschodniejiPołudniowo-Wschodniej(14–20/105),
AfryceZachodniejiPółnocnej(12/105),gdziewystępuje
95%zachorowań.Mniejszązachorowalnośćnotujesię
wkrajachrozwiniętych,zwyjątkiemEuropyPołudniowej
(6/105).Trendyczasowezachorowalnościiumieralno-
ścizpowodunowotworówwątrobysątrudnedointer-
pretacji,gdyżwwiększościkrajówzmianywklasyfkacji
imożliwywpływprzerzutowychnowotworówwątrobyna
liczbęzgłaszanychzachorowańi,wszczególności,zgo-
nówsprawia,żedaneteniesąwpełniwiarygodne.Na
świecieobserwujesięzależnośćmiędzypoziomemżycia,
mierzonymzarównoHDI,jakiGDP(GlobalDomestic
Product)azachorowalnościąodwrotnieproporcjonalną
wpopulacjimężczyzniwprostproporcjonalnąwśród
kobiet.Doniesieniazniektórychkrajóweuropejskich
(Francja,Norwegia,Szwecja,Szwajcaria,WielkaBrytania),
atakżezUSAwskazują,żeprzywszystkichzastrzeżeniach
dotyczącychwiarygodnościdanych,obserwujesięwciągu
ostatnichdwóchdekadwzrostzagrożeniarakiemwątro-
bowokomórkowym(hepatocellular),szczególniewmłod-
szychgrupachwiekowych.
Przeżywalnośćpacjentówzrakiemwątrobyjestnie-
wielka.WEuropiedlapacjentówzdiagnozowanych
wlatach2000–2007wskaźnik5-letnichprzeżyćwzględ-
nychwynosił11,7%;wPolsce7,1%.WPolscewlatach
1999–2009nastąpiłwzrostwskaźnikaprzeżyć:z7,9%
(1999)do19,4%(2005–2009).
WPolscenowotworywątrobystanowiąokoło1%zacho-
rowań(około1500zachorowańrocznie)isąprzyczyną
1,3–2%zgonów.Podobniejakwinnychkrajachwystępuje
problemwłaściwegokodowaniawkartachzgonuprze-
rzutowegorakawątroby(przypisujemusięsymbolnowo-
tworupierwotnego),copowoduje,żeliczbazgonów
(około2000rocznie)wykazywanawstatystycepublicznej
przekraczaliczbęzachorowań.Zagrożenienowotworami
wątrobyrośnieliniowozwiekiem(90%tychnowotwo-
rówwystępujepo50.rokużycia).Częstośćwystępowania
nowotworówwątrobywpolskiejpopulacjijestpodobna
uobupłci.
Nowotworyzłośliwepęcherzykażółciowego
Etiologianowotworówpęcherzykażółciowegojestsłabo
poznana,główniezpowodurzadkościtegoschorzenia,
trudnościwpotwierdzeniuhistologicznymrozpoznania,
brakumodeluzwierzęcegoorazbrakuosobnychreje-
strówrakapęcherzykażółciowego.Głównymiczynnikami
ryzykasą:przewlekłezapaleniei/lubśrodowiskowenara-
żenienaniektórezwiązkichemiczne,metaleciężkieoraz
zwyczajeżywieniowe.Ryzykowzględnezachorowaniana
rakapęcherzykażółciowegouosóbzkamicąpęcherzyka
żółciowegozostałooszacowanena3–24%,wzależności
odczasutrwaniaschorzeniaiwielkościkamieni.Obec-
nośćpolipówwpęcherzykuuznajesięzaczynnikryzyka.
Zaczynnikryzykauznajesięrównieżinfekcje(głównieS.
typhiiS.paratyphi),apostulowanedziałaniewiążesię
zestanemzapalnymi/lubdziałaniemtoksynbakteryjnych
iinnychmetabolitów.Wielebadańzarównokohortowych,
jakicase-controlwskazujetakżenaotyłośćjakoczynnik
ryzyka(RR~2).Obserwowanezmniejszenieliczbyzacho-
15
