Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1EtiologiaiepidemiologianowotworówzłośliwychwPolsceinaświecie
i/lubBRCA2jestznaczniewiększaodprzeciętnej(np.
około2%Żydówekaszkenazyjskichjestnosicielkamimuta-
cjijednegozgenówBRCA,wIslandiipołowarodzinnych
nowotworówpiersimazwiązekznosicielstwemmutacji
BRCA2).Większośćnowotworówwrodzinachnależących
dogrupywysokiegoryzykawystępujewmłodszymwieku
(przed45.rokiemżycia).Promieniowaniejonizującejest
czynnikiemryzykarakapiersi,cowykazałyobserwacje
kobietnarażonychpodczasIIwojnyświatowej.Podobne
obserwacjedotyczyłykobietprzed30.rokiemżycia,które
poddawanonapromienianiuklatkipiersiowej(np.kobiet
zchłoniakiemHodgkina).
Niewielkiwzrostryzykawystąpieniarakapiersiwiąże
sięzmammografcznymibadaniamimłodychkobiet.
Wpopulacjibrytyjskiejoszacowanoliczbędodatkowych
rakówpiersiwynikającychzudziałuwbadaniachmam-
mografcznych,którabyłązależnaodwiekurozpoczęcia
badań—nakażde1000kobietrozpoczynającychudział
wbadaniachprzesiewowychwwieku20,30,40,50i60
latnależyspodziewaćsięodpowiednio0,91,0,72,0,5,
0,11i0,04dodatkowychprzypadkówrakówzwiązanych
zekspozycjąnapromieniowaniejonizujące.
Rakpiersijestdrugimnowotworemnaświecieinaj-
częstszymnowotworemwśródkobiet.Liczbęzachorowań
narakapiersinaświecieoszacowanona1,67mlnnowych
przypadków(25%wszystkichnowotworów).Jesttonaj-
częściejwystępującynowotwórukobietbezwzględu
nastopieńrozwojuspołecznegopopulacji.Częstość
występowaniaróżnisięniemal4-krotniemiędzyposzcze-
gólnymiregionaminaświecie.Współczynnikizachoro-
walnościwahająsięod27/105wAfryceŚrodkowejiAzji
Wschodniejdo92/105wAmerycePółnocnej.Rakpiersijest
piątąnowotworowąprzyczynązgonunaświecie(522tys.
zgonów)inajczęstsząprzyczynąwsłabiejrozwiniętych
regionachświata(324tys.zgonów,14,3%zgonównowo-
tworowych).WregionachowysokimHDIjestdrugą,po
rakupłuca,przyczynązgonównowotworowych(198tys.
zgonów,15,4%).Różniceumieralnościsąznaczniemniej-
szeniżwprzypadkuzachorowalnościzewzględunalep-
sząprzeżywalnośćwregionachowysokimHDI(od6/105
wAzjiWschodniejdo20/105wAfryceZachodniej).
Wkrajach,którewprowadziłyskriningrakapiersi
wpołowielat80.,wciąguostatnichtrzechdekadnastą-
piłokoło25%spadekumieralnościipoprawaprzeżywal-
ności.Wskaźniki5-letnichprzeżyćchorychzrakiempiersi
zdiagnozowanychwlatach2005–2009wwielukrajach
europejskich,atakżewUSAiKanadzie,przekraczają85%.
WPolscewskaźniktenwynosi74%ijestokoło10punk-
tówprocentowychniższyniżśredniadlaEuropy.
WPolscenowotworypiersisąnajczęstszymnowotwo-
remwśródkobietodpowiadającymza22%zachorowań
i14%zgonównowotworowychkobiet.W2015r.zdia-
gnozowanojeu18,1tys.kobiet(53/100tys.),liczba
zgonówwynosiła6,3tys.(14,6/100tys.).W2015r.cho-
robowość15-letniawynosiła162tys.Największąliczbę
zachorowańnanowotworypiersinotujesięmiędzy45.
a69.rokiemżycia(65%).
Trendyzachorowalnościiumieralnościnanowotwory
złośliwepiersiukobietodpoczątkulat80.demonstrują
odmiennetendencje.Dokońcalat70.utrzymywałsię
wzrostzachorowalnościiumieralności,poczymnastą-
piłozahamowanieumieralnościidługoletniastabilizacja
(1988–2002),anastępnieutrwaliłasiętendencjaspad-
kowa.Jednocześniepocząteklat80.zapoczątkowałgwał-
townywzrostzachorowalności.Podobnetendencjenotuje
sięwśródkobietmłodych(przedmenopauzą,20–49lat)
iwśrednimwieku(50–69lat,grupa,którąod2006r.
objęto
przesiewowymi
badaniami
proflaktycznymi).
Wartozwrócićuwagę,żeumieralnośćpozostajestosun-
kowoniskanatleinnychkrajóweuropejskich.
Nowotworyzłośliweszyjkimacicy
Rakszyjkimacicyjestjednymznielicznych(obokraka
płuca)nowotworówodobrzeudokumentowanejetio-
logiizezidentyfkowanymczynnikiemryzykauznanym
zawarunekkoniecznydorozwojutegonowotworu.
Czynnikiemtymjestzakażeniewirusembrodawczaka
ludzkiego(HPV)owysokimpotencjaleonkogennym.
Przetrwałeinfekcjetymwirusemodpowiadajązazmiany
wnabłonkuprowadzącedopowstanianowotworu.
W95%próbektkankinowotworowej(rakapłaskona-
błonkowego)wykrytowirusoweDNA:najczęściejtypy
16,18,rzadziej45,31,33,52,58i35.Ryzykoprzypisane
(PAF–populationattributablefraction)oszacowanona
76%dlazakażeńwirusamitypu16,18,31i33.Ryzyko
zakażeniaHPVizwiązaneznimryzykozachorowaniana
rakaszyjkizwiększają:wczesnywiekinicjacjiseksualnej,
dużaliczbapartnerówseksualnych,seksanalny,współ-
istnienieinnychzakażeńprzenoszonychdrogąpłciową,
palenietytoniu,antykoncepcjahormonalnaorazosła-
bienieodporności(np.infekcjaHIVczylekiobniżające
odporność).
Rakszyjkimacicyjestczwartymnajczęściejwystępu-
jącymnowotworemkobiet(około528tys.zachorowań
w2012r.).Podobniejakwprzypadkurakawątroby,więk-
szośćzachorowań(około85%)występujewregionach
20
