Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1EtiologiaiepidemiologianowotworówzłośliwychwPolsceinaświecie
Nowotworyzłośliweogółem
Wciąguostatnich5dekadliczbazachorowańizgonów
gwałtownierosła:nastąpiłwzrostoprawie65tys.zacho-
rowańmężczyznioponad61tys.zachorowańkobiet
(danedotyczą2015r.wporównaniuz1965r.).Wzrost
zachorowańspowodowałtakżewzrostliczbyzgonów
nowotworowych(o36tys.mężczyzniniemal26tys.
kobiet),chociażpocząteklat90.XXw.przyniósłzmniej-
szenietempawzrostuliczbyzgonów,szczególniewśród
mężczyzn.
Zahamowanietempawzrostuliczbyzgonówmężczyzn
przełożyłosięnazatrzymaniewieloletniegorosnącego
trenduumieralnościzpowodunowotworówzłośliwych
ogółem(wlatach1965–1978wtempie1,4%rocznie,
wlatach1978–1988wtempie1,8%rocznie)iosiągnięcie
plateau(1988–2004).Od2004r.umieralnośćmężczyzn
zmniejszasięwtempie2,1%rocznie(ryc.1.4).
Wpopulacjikobietnotujesięwzrostzachorowalności,
szczególniegwałtownywciąguostatnichtrzechdekad,
chociażwzrostliczbyzgonówwpierwszejdekadzie
XXIw.uległzahamowaniu(ryc.1.4).Poziomumieralności
wXXw.utrzymywałsięnastałympoziomie,aleodpołowy
pierwszejdekadyXXIw.równieżwpopulacjikobietnotuje
sięspadekumieralnościookoło2%rocznie.
Występowanienowotworówjestuzależnioneodwieku
nietylkozewzględunaczęstośćwystępowaniawpopula-
cji(ryc.1.5i1.6),lecztakżetypynowotworów(lokalizacje)
charakterystycznedlaokreślonychgrupwiekowych.
Chorobynowotworowesąprzyczynąokoło7%zgo-
nówudzieci(0–19lat),przyczymodmniejwięcej40lat
obserwujesięspadekumieralności,przyutrzymującym
sięwzrościezachorowalności.Wśródnowotworówwieku
dziecięcegonajczęściejwystępująwPolscebiałaczki,chło-
niakiinowotworymózgu(ponad55%zachorowańiponad
65%zgonów).WspółczynnikiumieralnościudzieciwPol-
scenieodbiegająodpoziomuobserwowanegowinnych
krajacheuropejskich(Polska:mężczyźni–3,0/105,kobiety
2,2/105;Finlandiaodpowiednio2,4/105i2,4/105,Wielka
Brytania2,6/105i2,1/105;danez2013r.).
Wgrupiemłodychdorosłych(20–44lata)odpoczątku
lat80.XXw.współczynnikizachorowalnościkobietsą
prawiedwukrotniewyższeniżmężczyzniróżnicata
powiększasię.Zachorowalnośćmężczyznodpoczątku
lat90.pozostajenastałympoziomie(około50/105);
wśródkobietwostatnichtrzechdekadachobserwujesię
wzrostzachorowalności(w1980r.56/105wobec93/105
w2015r.)Wśródmłodychmężczyznwzrostumieralności
1.5
Mężczyźni
Pęcherzmoczowy
Gruczołkrokowy
Zachorowania
Jelitogrube
Białaczki
Trzustka
Żołądek
Nerka
Płuco
Krtań
Inne
0
1,9
2,2
2,5
Zgony
2,7
2,7
3,1
3,9
5
4,3
4,4
5,4
6,1
6,5
10
8,8
12,3
12,6
15
17,4
20
17,7
25
27,7
30
29,2
30,8
35
%
Kobiety
1.6
Pierś
22,2
14,1
Jelitogrube
10,0
11,9
Płuco
9,2
16,7
Trzonmacicy
7,6
2,7
4,9
Jajnik
6,2
Szyjkamacicy
3,6
Tarczyca
Trzustka
Żołądek
Nerka
0,4
2,2
2,2
2,4
2,4
3,5
3,3
4,1
5,4
Inne
32,2
32,8
0
5
Zgony
10
15
20
25
30
35
%
Zachorowania
Rycina1.5.StrukturazachorowańizgonównanowotworyzłośliwewPolscew2015roku–mężczyźni.
Rycina1.6.StrukturazachorowańizgonównanowotworyzłośliwewPolscew2015roku–kobiety.
6
