Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1EtiologiaiepidemiologianowotworówzłośliwychwPolsceinaświecie
poniżej0,2/105wPolinezji,0,6/105wEuropieŚrodkowej
do7,8/105wAfryceWschodniej.WprzeszłościwEuropie
nowotworyprzełykunajczęściejwystępowaływeFrancji,
wkrajachBeneluxu,WielkiejBrytaniiinaWęgrzech.
Nowotworyprzełykucharakteryzująsięzłymrokowaniem
ibrakiempostępuwleczeniu.Wskaźnik5-letnichprzeżyć
wynosiłokoło10%(wPolsce6,1%,wEuropie11,6%dla
pacjentówzdiagnozowanychwlatach1995–1999,12%dla
pacjentówzdiagnozowanychwlatach2000–2007).
WPolscenotujesięrocznieponad1400zachorowań
nanowotworyprzełyku,costanowi1,4%zachorowań
mężczyzn(ponad2%zgonównowotworowych);0,4%
kobiet(0,7%zgonów).Ponad90%nowotworówprzełyku
występujeuobupłcipo50.rokużycia.Nowotworyprze-
łykusąokoło6razyczęstszewpopulacjimężczyzn.Czę-
stośćwystępowaniarakaprzełykuutrzymujesięnastałym
poziomieodokołotrzechdekad.
Nowotworyzłośliweżołądka
Mimoobserwowanegoniemalnacałymświecieprzezwiele
dziesięciolecispadkuzagrożeniarakiemżołądkaetiologia
rakażołądkajestniejasnazewzględunawieloczynnikowy
iwieloetapowyrozwójchoroby.Częstośćwystępowania
rakażołądkanaświeciejestpowiązanazestopniemroz-
wojuspołecznego(HDI):ogólniewkrajachoniskimHDI
częstośćwystępowaniarakażołądkajestwiększa(chociaż
obserwujesięwyjątki,takiejakJaponiaczyKoreaPołu-
dniowa).Powiązanieetiologiirakażołądkazzakażeniem
Helicobacterpyloriwydałosiętaksilne,żew1994r.Mię-
dzynarodowaAgencjaBadańnaRakiemumieściłatębak-
terięnaliściekarcynogenówludzkich(grupaI).Przewlekłe
zakażenieH.pyloribłonyśluzowejżołądkajestobecnie
najsilniejszympojedynczymczynnikiemryzykarakadystal-
nejczęściżołądka(ryzykoprzypisaneszacujesięna75%).
MimotaksilnegozwiązkuzakażeniaH.pylorizryzykiem
rakażołądkatylkouokoło1%zakażonychrozwijasię
nowotwór.Jakoproflaktykępierwotnąrakażołądkareko-
mendujesięeradykacjęzakażeńH.pylori,ograniczenie
spożyciasolonychiwędzonychpotraw(szczególniemięsa)
orazalkoholu,atakżeabstynencjętytoniowąiodpowied-
nieprzechowywanieżywności.
Przyczynyglobalnegospadkuczęstościwystępowania
rakażołądkanadalniesąwpełnizrozumiałe,niemniejza
najważniejszeuważasię:zwiększonądostępnośćurządzeń
chłodzących,copoprawiadostępnośćświeżychwarzyw
iowocówiograniczaspożywaniesolonejikonserwowanej
żywności;ograniczenieprzewlekłychzakażeńH.pylorize
względunapoprawęwarunkówżycia;upowszechnianie
skrininguwkrajachwysokiegoryzyka;zmniejszenieliczby
osóbpalącychtytońwniektórychkrajach(np.wUSAczy
WielkiejBrytanii),częstestosowanieantybiotykówwkra-
jachrozwiniętych,prowadzącedoprzypadkowejeradyka-
cjiH.pylori.
Nowotworyżołądka,mimotrwającegonaświecieod
wieludekadspadkuzachorowalnościiumieralności,
nadalsąpiątymnajczęstszymnowotworem(7%)idrugą
przyczynązgonównowotworowych.Różnicewczęsto-
ściwystępowaniarakażołądkamiędzyposzczególnymi
populacjamisąniemal10-krotne.Zachorowalnośćmęż-
czyznjestszczególniedużawewschodniejczęściAzji
(ponad35/105),EuropieWschodniej(około20/105)oraz
wAmeryceŚrodkowej(20/105)iPołudniowej(20/105).
Ponad70%zachorowańwystępujewkrajachrozwija-
jącychsię,zczegoponadpołowawewschodniejAzji
(główniewChinach).Niskieryzykotychnowotworów
obserwujesięwpółnocnejiwschodniejAfryce(poniżej
4/105),południowo-wschodniejAzjiiAmerycePółnocnej
(4–6,5/105).Nowotworyżołądkawystępująokołodwu-
krotnieczęściejumężczyznniżukobiet.Niemalnacałym
świecietrwaspadekzachorowalnościiumieralności
zpowodurakażołądka,równieżwkrajachonajwiększym
ryzykutegonowotworu(np.Japonia,Korea),jednaknaj-
większetempospadkucharakteryzujepopulacjekrajów
owysokimHDI.Wwielukrajachrozwiniętychudokumen-
towanospadekczęstościwystępowaniarakadystalnej
częściżołądka,podczasgdywprzypadkunowotworów
wpustu(atakżeprzełyku)wskaźniktenpozostajebez
zmianlubzwiększasię,cowiążesięzewzrastającączę-
stościąwystępowaniachorobyrefluksowejprzełykujako
skutkiemotyłości.
WEuropiemożnawyróżnićdwiegrupykrajówozna-
czącoróżnymzagrożeniurakiemżołądka:EuropaŚrod-
kowo-WschodniaiPołudniowa(krajebałtyckie,Portugalia,
Hiszpania,Włochy,krajebałkańskie)–znajwyższymryzy-
kiemzachorowaniaizgonu–orazEuropaZachodniaiPół-
nocna–zniskimryzykiemrakażołądka.
Przeżywalnośćpacjentówzrakiemżołądkajestniewielka.
Wśródpacjentówzdiagnozowanychwlatach2000–2007
wskaźnik5-letnichprzeżyćwEuropiewynosił25,1%.
WJaponiiiwKoreiPołudniowejwśródpacjentówzdia-
gnozowanychwlatach2000–2004przeżywalność5-letnia
wynosiłaponad50%.WPolscewlatach1995–2009prze-
żywalność5-letniawzrosłaoponad4punktyprocentowe
(z14,2%dlapacjentówzdiagnozowanychwlatach2000–
2004do18,6%wlatach2005–2009).
12
