Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mitochondrialnydna
ZprzekazywaniemmtDNApodczaspodziałówkomórkowych,atakżezpo-
kolenianapokolenie,wiążesiękilkazjawiskmającychjednocześnieimplikacje
zarównokliniczne,jakidiagnostyczne.Zakładasię,żepodczaspodziałumi-
totycznegoheteroplazmatycznejkomórkiobatypymtDNArozdzielanesądo
komórekpotomnychlosowo.Oznaczato,żenawetwprzypadkubrakupresji
selekcyjnej,wrazzrozwojem,wwynikutakichlosowychpodziałówkomórki
itkankimogąróżnićsięmiędzysobąproporcjądwóchtypówmitochondrialnego
DNA.Przyjmując,żewyjściowaheteroplazmiadotyczywariantupatogennego,
czylimamydoczynieniazmieszaninącząsteczekoprawidłowejinieprawidłowej
sekwencji,należyjeszczeuwzględnićpresjęselekcyjną.Powodujeona,żewtkan-
kachdzielącychsię,takichjaktkankakrwiotwórcza,możezachodzićsegregacja
wkierunkugenotypuprawidłowego,zaśwtkankachpostmitotycznych,jaktkan-
kamięśniowaczynerwowa,nie.Wkonsekwencjitkanki,dlaktórychprawidło-
wymtDNAmanajwiększeznaczenie,bownajwiększymstopniuopierająsięna
metabolizmietlenowym,borykająsiępotencjalnieznajwyższymudziałemjego
nieprawidłowychcząsteczek.Oznaczatotakże,żebadaniemolekularneprzepro-
wadzonenaDNAizolowanymzkrwiobwodowejmożeniedawaćprzydatnych
kliniczniewyników.
ZkoleiprzyprzekazywaniumtDNAzpokolenianapokoleniepodczasrozwo-
jużeńskiejliniipłciowejwystępujezjawiskowąskiegogardła(bottleneck)skutku-
jącetym,żeoocytyheteroplazmatycznejmatkimogąwznacznymstopniuróżnić
sięmiędzysobą.Mechanizmwąskiegogardłajestroztrząsanyodlatosiemdziesią-
tychXXwiekuiwciążniemapełnegoobrazu.Sugerujesiętrzywspółdziałające
zesobąmechanizmy(ryc.3.2).Pierwszymjestgwałtownyspadekliczbykopii
mtDNAwpierwotnychżeńskichkomórkachpłciowych,poktórymnastępuje
szybkiichprzyrost,abywdojrzałymoocycieosiągnąćsetkitysięcykopii.Drugi
zakładanierównomiernąreplikacjęcząsteczekmtDNA.Niektóreznichmiałyby
replikowaćsięczęściejniżinne.Tedwamechanizmyprowadząniejakodoefektu
założyciela-tylkoczęśćpopulacjiwyjściowejdajepocząteksetkomtysięcykopii
wdojrzałymoocycie.Trzecimechanizmzakłada,żeporeplikacjipotomneczą-
steczkimtDNApozostająwtymsamymnukleoidzie,tworzącpęczekcząsteczek
ojednakowejsekwencji.Takiewłaśniepęczkisegregowałybynastępniedokomó-
rekpotomnychiostatecznaheteroplazmiazależałabyodtego,ilejakichpęczków
znajdziesięwoocycie.
Wefekcieksiążkowyobrazrodowodurodziny,wktórejwystępujechoroba
wynikającazmutacjimtDNAiwszystkiedziecichorejkobietysąchore,często
niejestprawdziwy(ryc.3.3).Dziecichorejkobietyniemusząbyćchore-je-
ślipoziomnieprawidłowychcząsteczekwkonkretnychtkankachnieprzekroczy
pewnejwartościprogowej,powyżejktórejujawniająsięobjawychoroby,będą
zdrowe.Takżezakresinasilenieobjawówchorobypomiędzychorującym
23
